ปัญหาประชากรควาย หรือกระบือ ลดจำนวนลงเรื่อยๆ เกิดขึ้นจากหลายๆ เหตุ สภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปจากสังคมเกษตรเป็นสังคมอุตสาหกรรม เทคโนโลยีมีความทันสมัย ทุ่นแรงทุ่นเวลา ให้ผลผลิตมากกว่าการใช้แรงงานสัตว์

รวมถึงเรื่องรองๆ ลงมา ปัญหาจิปาถะแหล่งอาหาร ป่าทุ่ง ไม่มีที่จะเลี้ยงอย่างนี้เป็นต้น

“เวียง หนองหล่ม” ปางควายใหญ่ที่สุดในประเทศ กำลังได้รับผลกระทบอย่างหนักจากการบุกรุก ปางควายอีกหลายแห่งทุกภูมิภาคมีสภาพไม่ต่างกัน เมื่อไม่มีแหล่งอาหาร ต้นทุนเลี้ยงเพิ่ม จำนวนประชากรควายก็ลดลง

ควายหรือชื่อเรียกน่ารัก “ทุย” มีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่องมานานแล้ว ดูจากดัชนีเพลง ก็คงคาดการณ์ทำนายได้

เพลงลูกกรุง-ลูกทุ่ง ทุกลูกคือภาพสะท้อนยุคสมัย สอดคล้องกับสภาพความเป็นจริงของสังคมโดยเฉพาะชนบทแต่ละยุค

ความเปลี่ยนแปลงที่เห็นได้ชัดเจนจากเพลงนี้สังเกตไม่ยาก เมื่อก่อนคงเคยได้ยินได้ฟังเพลงดังๆ อย่าง ขวัญใจเจ้าทุย ทุยจ๋าทุย

ระยะ หลังเพลงประเภทนี้หายไปจากวงการ เพราะวิถีชีวิตในชนบทแหล่งเลี้ยงกระบือเปลี่ยนแปลงไป จำนวนประชากรกระบือก็ลดลงแทบไม่มีเหลือให้เห็น

เพลง “เจ้าทุยอยู่ไหนๆ รู้บ้างมั้ยๆ” จึงมาแทนที่

เด็กน้อยใน กทม.จำนวนไม่น้อยอาจไม่เคยเห็นตัวเป็นๆ ด้วยซ้ำ อาจจะเห็นก็แต่ในรูป หรือพบเฉพาะในห้องสอบ

สถานการณ์ กระบือเมืองไทย ข้อมูลกระทรวงเกษตรฯระบุมีอยู่ประมาณ 1.2 ล้านตัว แต่ตัวเลขชัวร์ จริงๆ จากแหล่งอื่นๆ นั้น นัยว่ามีน้อยกว่านี้

อีก 4 เดือนข้างหน้า ไทยได้รับเกียรติเป็นเจ้าภาพ จัดประชุมเวิลด์ บัฟฟาโล คองเกรส และอาเซียน บัฟฟาโล คองเกรส งานนี้จะมีนักวิชาการและเกษตรกร ผู้เชี่ยวชาญด้านกระบือจาก 40 ประเทศทั่วโลกเข้าร่วมสัมมนากับนักวิชาการไทย

นอกจากนี้ ยังมีการประกวดกระบือโลกอีกด้วย

บัฟ ฟาโล คองเกรสเดือนพฤษภาคมนี้ มีประเทศขาใหญ่ที่มีจำนวนประชากรกระบือสูงที่สุดในโลกเข้าร่วมด้วย อย่างอินเดีย ปากีสถาน หรือแม้แต่จีน

การที่ไทยได้รับความไว้วางใจ จัดประชุม “บัฟฟาโล คองเกรส” ทั้งที่มีจำนวนประชากรทุยไม่มาก ถึงขั้นติดอันดับโลกนี้ ต้องขอทำความเข้าใจก่อนว่า เป็นงานวิชาการล้วนๆ ไม่ต้องข้องใจ

ไม่มีนัยยะใดๆ ทั้งสิ้น

มติชน 29 มกราคม 2556