สำนักข่าวชายขอบ

โดย พลวัฒ ประพัฒน์ทอง
ศูนย์ประสานงานให้ความช่วยเหลือแรงงานข้ามชาติในจังหวัดเชียงราย

ในสถานการณ์โควิด 19 แรงงานคือผู้ติดกับดักเรื่องเวลา เมื่อไม่ได้ทำงานจึงเป็นผู้ที่ไร้กาลเวลาในฐานะเวลาเป็นสิ่งที่ผนวกกับรายได้ที่ใช้แรงทำงาน และเมื่อหลังเลิกงานจึงมีเวลาว่างในการใช้ชีวิตของตนเอง ช่วงเวลาทำงานจึงเป็นสิ่งมีค่ามาก แรงงานไม่สามารถใช้เวลาหลังเลิกงานจากนายจ้างทำงานอิสระได้ตามกฎหมาย โดยไม่สามารถเป็นผู้ประกอบการได้ การรับจ้างเล็กๆน้อยๆจึงเป็นทางออกแต่ก็ช่วยไม่ได้มากนัก

ในช่วงไม่มีงานเนื่องจากการหยุดงานภาคบริการและงานก่อสร้างที่ลดลง แรงงานยังคงต้องรอคอยการกลับมาทำงานด้วยความหวัง การใช้เวลาว่างยังก่อให้เกิดความสุขเล็กๆได้ เช่นการปลูกผักสวนครัวเพื่อลดรายจ่าย การทำอาหารที่หาได้โดยไม่ต้องซื้อเช่นปลาเล็กปลาน้อย รายจ่ายที่ต้องมีสำหรับแรงานคือค่าเช่าที่พักแต่ถ้าเป็นแรงานที่อาศัยในแค้มป์ก่อสร้างก็ยังไม่มีปัญหานี้มากนัก

การทำงานของศูนย์ประสานงานให้ความช่วยเหลือแรงงานข้ามชาติในจังหวัดเชียงรายในสถานการณ์โควิด 19 นั้นก็ได้ทำงานในช่วงเวลาว่างของทุกคนที่เป็นอาสาสมัครเข้ามาทำงานร่วมกัน แม้กระทั่งผู้ประสานงานซึ่งทำงานประจำในมหาวิทยาลัยก็ใช้เวลาหลังเลิกงาน และวันหยุดในการทำงาน อาสาสมัครแรงงานชาวเมียนมาบ้างก็ตกงาน บ้างก็ใช้เวลาหลักเลิกงานมาทำงานนี้เช่นกัน การให้แต่ละชุมชนทำการสำรวจความเดือดร้อนละการวัดอุณหภูมิทุกคนเป็นงานหนักมากที่ต้องทำทุกวัน เพื่อให้มีการตรวจสอบเบื้องต้นสำหรับการเฝ้าระวังการติดเชื้อไวรัส

เวลาเป็นกับดักที่ทั้งแรงงานและพวกเราต่างดิ้นไม่หลุด แต่เวลาก็เป็นโอกาสของการเชื่อมโยงผู้คนเข้าหากันในยามวิกฤตเช่นนี้

ใบหมากปู้ ใช้สำหรับบูชาพระ ผู้หญิงที่เป็นแรงานข้ามชาติชาวเมียนมานำแจกันบูชาพระมาเปลี่ยนน้ำทุกวันเมื่อเราถามว่าหยุดงานทำอะไรเธอก็จะบอกว่านอนกับนอน แต่เราก็เห็นว่าเธอไม่ได้ว่างเพื่อนอนกับนอน มีงานบ้านที่ต้องทำตลอดเวลา

ไก่ชนสำหรับแรงงานชายชาวเมียนมานั้นเป็นความสุขเวลาว่าง ไก่ชนไม่ได้มีหลากหลายสายพันธุ์สำหรับแรงงานข้ามชาติชาวเมียนมาไก่ชนของพวกขา มีเพียงสองสายพันธุ์ คือสายพันธุ์พม่า กับสายพันธุ์ไทย การคัดเลือกสายพันธุ์ไม่ได้มีการผสมแบบมีหลักการเพียงแต่ว่าดูเชิงชนเท่านั้น เขาเล่าว่าไก่ตัวนี้ชนชนะมาแล้วใช้เวลาเพียงสามสิบหกนาที ให้ข้อมูลโดยชายที่เป็นเจ้าของไก่ชนที่สวมเสื้อกีฬาฟุตบอล

แรงงานชาวเมียนมาคนนี้เป็นกะเหรี่ยงบ้านเดิมอยู่ย่างกุ้งแต่วันนี้ไม่ได้ไปทำงานเพราะสลับวันกันทำงานเนื่องจากงานลดลงจึงมีเวลาเลี้ยงไก่ชนซึ่งเลี้ยงไว้มากกว่า 10 ตัว มีสามครอบครัวที่เลี้ยงไก่ชนนี้แม้ว่าที่พักจะเป็นแค่แค้มป์ก่อสร้างก็ตามแต่จาการสังเกตพื้นที่การเลี้ยงไก่นั้นแสดงให้เห็นว่าต้องอาศัยมานานเช่นกัน

ภาพแรงงานสตรีชาวเมียนมากับถุงใส่ของที่รับการบริจาคเป็นถุงภาษาเมียนมาแสดงถึงการเดินทางไปกลับอยู่ตลอดเวลาของแรงงานชาวเมียนมา และการยึดโยงบ้านเกิด

ผู้ประสานงานหลักที่เป็นนักวิจัยจากมหาวิทยาลัย เป็นผู้เชื่อมโยงกลุ่มคนอาสาสมัครเข้ามาทำงาน ด้วยทักษะ และประสบการณ์ในการทำงานกับภาคประชาสังคม จึงทำให้งานเดินหน้าไปได้ด้วยดี ด้วยการประชุมกับคณะทำงานก่อนการลงพื้นที่ในแต่ละครั้ง เพื่อทบทวนการทำงานที่ผ่านมาปัญหาอุปสรรค และการนำเข้าสู่พื้นที่ใหม่ว่าต้องมอบหมายงานให้ใครทำอย่างไร และเมื่อเสร็จการทำงานในแต่ละวันก็ต้องร่วมกันประชุมสรุปทุกครั้ง เขามักใช้เวลาทำอาหารมื้อเย็นหลังจากเวลาทำงานอาสาสมัครเป็นประจำ

การจดบันทึกระหว่างทำงานเป็นเรื่องสำคัญบันทึกนี้จะเป็นการบันทึกข้อมูลของพื้นที่เพื่อที่จะทำงานในแต่ละวันเช่นก่อนการเข้าพื้นที่จะมีการสำรวจข้อมูลพื้นฐาน ข้อมูลแรงงานที่ได้รับความเดือดร้อนจากการไม่มีงานทำ ความต้องการอื่น รายชื่อผู้ประสานงาน และเมื่อเข้าไปยังพื้นที่การจดบันทึกข้อมูลที่ได้รับจากการสัมภาษณ์ในประเด็นความเดือดร้อนที่มีเข้ามาเพิ่มเติม เป็นงานที่ละเอียดอ่อนและทำงานแข่งกับเวลามาก

การมอบหมายแรงงานในพื้นที่ ที่มีหน้าที่ในการวัดอุณหภูมิ สัมภาษณ์อาการเจ็บป่วย(ถ้ามี) ของแค้มป์หรือที่พักคนงาน ก่อนทำงานต้องมีการฝึกการใช้งาน ฝึกการจดบันทึก และการรายงานเข้ากลุ่ม messenger group ใน facebook ทุกวัน เพื่อติดตามสถานการณ์เพื่อให้ความช่วยเหลือได้ทันที แรงงานที่ได้รับหน้าที่นี้ต้องใช้เวลาว่างตอนเย็นถึงตอนกลางคืนเพื่อทำงานนี้

เวลาของแรงงานยังไม่เลือนหาย