ดังเคยเขียนก่อนหน้านี้เรื่องรัฐบาลสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว)เร่งสร้าง “เขื่อนดอนสะโฮง” ขณะนี้เริ่มเคลื่อนย้ายเครื่องจักรเข้าพื้นที่แล้ว
รัฐบาลลาวเชื่อว่า การปิดกั้น “ฮูสะโฮง” เส้นทางอพยพแพร่พันธุ์ปลาที่สำคัญสุดใน “สีพันดอน” คลังอาหารใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลกนั้นคุ้มค่าเมื่อแลกกับรายได้จากการขายไฟฟ้า 256 เมกะวัตต์ อาการเร่งรีบดังกล่าว ทำให้คณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง (Mekong River Commission – MRC)เรียกประชุม ครั้งที่ 20 จนสามารถกดดันให้ทางการลาวยินยอมเข้าสู่กระบวนการ “ปรึกษาหารือล่วงหน้า” เนื่องจากโครงการไซยะบุรี ดอนสะโฮง ฯลฯ ยังไม่มีการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมข้ามพรมแดงอย่างจริงจังตามข้อห่วงของประเทศสมาชิก ทางด้านเว็บไซต์ transbordernews.in.th เผยแพร่ถ้อยแถลงของ เอมี่ แทรนเดม ผู้อำนวยการแผนงานเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ องค์กรแม่น้ำนานาชาติ (International Rivers – IR)หลังทราบผลการประชุมคณะมนตรีฯว่า ในที่สุดลาวก็ยกระดับความรับผิดชอบภายใต้ความตกลงแม่น้ำโขง พศ.2538 และกฎหมายระหว่างประเทศ
อย่างไรก็ตาม เรายังเป็นห่วงอย่างยิ่งที่ดูเหมือนลาวจะยังคงเดินหน้าเพื่อสร้างเขื่อนตามที่วางแผนไว้ แทนที่จะใช้กระบวนการปรึกษาหารือเพื่อเป็นโอกาสในการให้ประเทศเพื่อนบ้านได้แสดงความเห็นว่าสมควรสร้างหรือไม่ ข้อห่วงนั้นเกิดจากการที่ วีระพน วีระวง รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพลังงานและเหมืองแร่ ยังคงยืนยันในที่ประชุมว่า “รัฐบาลลาวจะดำเนินการพัฒนาโครงการอย่างต่อเนื่องด้วยความรับผิดชอบและยั่งยืน”
“เราขอเรียกร้องให้รัฐบาลลาวหยุดการก่อสร้างทั้งหมด ณ หัวงานเขื่อนดอนสะโฮง และร่วมมือด้วยความเชื่อมั่นเพื่อให้เกิดการประเมินโครงการอย่างแท้จริงภายใต้กระบวนการปรึกษาหารือ ซึ่งต้องรวมถึงการศึกษาผลกระทบข้ามพรมแดน และการปรึกษาหารืออย่างจริงจัง”
ผอ.แผนงานเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังยกกรณีโครงการเขื่อนไซยะบุรีที่ฝืนทำไปอย่างรวดเร็วโดยไม่มีความรู้และข้อมูลเพียงพอเรื่องผลกระทบ จนศาลปกครองสูงสุดไทยรับฟ้องกรณีการรับซื้อไฟฟ้าจากเขื่อน เพราะประจักษ์ผลกระทบร้ายแรงข้ามพรมแดน IR จึงไม่อยากให้กระแสการสร้างเขื่อนดองสะโฮงเดินหน้าไปอย่างรวดเร็วเช่นกัน ผลจากการประชุมและเสียงทักท้วงของ IR ทำให้ทางการลาวยอมชะลอการสร้างเขื่อนดอนสะโฮง 6 เดือนเพื่อรอผลปรึกษาหารือ
ระหว่างเขียนงานชิ้นนี้ ทีมสื่อมวลชนไทยลงไปทำสารคดีวิถีชีวิตชาวประมงสีพันดอนในฤดูน้ำหลากปลาชุม
พวกเขาถ่ายภาพปลาหลากพันธุ์ที่หลี่คอกควายมาให้ดูเรียกน้ำย่อยก่อนที่ผมจะเดินทางไปสมทบ
เมื่อเขื่อนไซยะบุรีเปิดใช้ และเขื่อนดอนสะโฮงเสร็จเมื่อไหร่ (กรณี MRC ไร้น้ำยา) เราอาจไม่ได้เห็นภาพความอุดมสมบูรณ์ของคลังอาหารโลกเช่นนี้อีก
โดย ภาคภูมิ ป้องภัย มติชน