เมื่อวันที่ 8 เมษายน 2558 ที่ชุมชนชาวเลเกาะหลีเป๊ะ ตำบลเกาะสาหร่าย อำเภอเมือง จังหวัดสตูล ชาวบ้านไทยเชื้อสายอูรักลาโว้ย ประมาณ 100 คน ได้ร่วมกันประชุมเพื่อเตรียมความพร้อมเรื่องการส่งเสริมคุณภาพชีวิตและการแก้ไขปัญหาด้านการประกอบอาชีพ และความมั่นคงด้านที่อยู่อาศัย ก่อนการเสนอข้อมูลให้กับคณะกรรมการแก้ไขปัญหาความมั่นคงในที่อยู่อาศัย พื้นที่ทำกิน และพื้นที่ทางจิตวิญญาณของชุมชนชาวเล ที่มีพลเอกสุรินทร์ พิกุลทอง เป็นประธาน ซึ่งจะมีการประชุมระหว่างวันที่ 9-10 เมษายนนี้
นายจำนงค์ จิตนิรัตน์ ที่ปรึกษาเครือข่ายชาวเล กล่าวในที่ประชุมว่า หลังจากที่ชุมชนชาวเลอูรักลาโว้ย เกาะหลีเป๊ะเผชิญปัญหาเรื่องสิทธิทำกินและที่อยู่อาศัยมานานและประเด็นปัญหาบางส่วนได้ถูกนำเสนอในที่ประชุมคณะกรรมการฯ และมีการติดตามข้อมูลมาอย่างต่อเนื่องนั้น ทางคณะกรรมการฯ ได้มอบหมายให้ชาวบ้านจัดทำข้อมูลเพื่อใช้พิจารณาในการติดตามแก้ไขปัญหา โดยมีข้อมูลที่จำเป็นต้องเสนอหลายด้าน อาทิ การทำแผนที่ทำมือเปรียบเทียบที่ตั้งชุมชนจากอดีตถึงปัจจุบัน (ย้อนหลังประมาณ 10 ปี) ข้อมูลการเข้าถึงสิทธิการประกอบอาชีและการสร้างสวัสดิการชุมชน เป็นต้น โดยข้อมูลทั้งหมดทางชาวบ้านใช้เวลาประมาณ 1 ปีกว่าในการสำรวจ
นายจำนงค์กล่าวว่า หลังจากที่กระแสการท่องเที่ยวเติบโตขึ้น ภาคราชการได้สนับสนุนงบประมาณเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวประมาณปีละ 1,000 ล้านบาท แต่ชีวิตชาวบ้านบนเกาะกว่า 1,000 คน กำลังด้อยคุณภาพลงเรื่อยๆ และภายหลังจากมีการก่อตั้งคณะกรรมการฯ เพื่อมาแก้ไขปัญหา เงื่อนไขหลักที่ชาวบ้านต้องทำ คือ เสริมสร้างศักยภาพของชุมชน ดังนั้นชาวบ้านจึงเริ่มทำกลุ่มออมทรัพย์เพื่อสร้างความมั่นคงเพื่อเพิ่มทุนกลางของชุมชน โดยมีสมาชิกกลุ่มออมทรัพย์ 130 ราย มียอดเงินประมาณ 332,000 บาท ซึ่งกองทุนนี้เริ่มปล่อยเงินกู้แก่คนที่ไร้ทุนทรัพย์ เพื่อใช้ประโยชน์ต่างๆ เช่น ประกอบอาชีพค้าขายหรือซื้ออุปกรณ์ทำมาหากิน รวมทั้งอาจใช้เพื่อสร้างบ้านสำหรับคนที่บ้านเรือนเสื่อมโทรมและไม่มีบ้านเป็นของตนเอง
ทั้งนี้ในการประชุม ชาวบ้านได้เสนอปัญหาหลายด้าน อาทิ การถูกกีดกันไม่ให้ประกอบอาชีพรับจ้าง โดยเฉพาะการขับรถขนของและขับรถรับส่งนักท่องเที่ยวภายในเกาะ ปัญหาการตกงานของสมาชิกชุมชน รวมทั้งการถูกบังคับ ข่มขู่ และหลอกลวงให้ขายที่ดิน ซึ่งเกิดขึ้นทั้งปัญหาการขายที่ดินในเครือญาติโดยไม่เป็นที่รับทราบร่วมกันภายในครอบครัวครัว หรือการสูญเสียที่ดินโดยถูกประกาศสิทธิทับซ้อน โดยภาครัฐและเอกชน ด้วยการอ้างกรรมสิทธิ์ทับพื้นที่ทางจิตวิญญาณ ฯลฯ
นางสาวฉัตรพร พระอ๊ะ ชาวบ้านเกาะหลีเป๊ะ กล่าวว่า ที่ผ่านมาเราพบว่าความเปลี่ยนแปลงของชุมชนมีหลากหลายรูปแบบ บางคนขายที่ดินด้วยความเต็มใจเพราะไม่มีเงินใช้ ไม่มีงานทำ ไม่มีความมั่นคงทางสถานะการเงิน ขณะที่ปัญหาการประกอบอาชีพนั้น ก็เป็นปัญหาใหญ่ที่เพิ่งเกิดขึ้น ตัวอย่างที่เห็นได้ชัด คือ อาชีพขับรถรับจ้างนั้น ขณะนี้มีคนสามารถรับจ้างขับรถรับจ้างแค่ 2 ราย โดยใครอยากจะทำอาชีพนี้ ต้องจ่ายเงินเพื่อขอทำงานแบบผูกขาดรายละ 20,000-100,000 บาท โดยทำแบบไม่มีคู่แข่ง เป็นความเปลี่ยนแปลงที่ชาวบ้านเองรับไม่ได้ แต่เมื่อไม่มีทางเลือกก็ต้องยอมหาเงินมาซื้อพื้นที่ทำงาน ขณะที่อาชีพขับเรือขณะนี้ค่าเรือพุ่งสูงลำละไม่ต่ำกว่า 100,000 บาท และเมื่อเรือเสื่อมสภาพต้องนำขึ้นฝั่งไปซ่อมบริเวณหน้าหาด แต่ตอนนี้เจ้าของที่พักหน้าหาดเริ่มประกาศห้ามจอดเรือ ห้ามใช้เป็นที่ซ่อมเรือ ชาวบ้านจึงต้องทนกับปัญหาต่อไป โดยทั้งหมดนี้จะรายงานให้คณะกรรมการฯรับทราบ
อนึ่งระหว่างวันที่ 9-10 เมษายน พลเอกสุรินทร์ พิกุลทอง ประธานคณะกรรมการฯ พร้อมด้วยตัวแทนหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น กรมสอบสวนคดีพิเศษ (ดีเอสไอ) เจ้าหน้าที่อำเภอเมือง จะลงพื้นที่รับข้อเสนอปัญหาของชาวบ้านเกาะหลีเป๊ะเพื่อกำหนดแนวทางแก้ไขต่อไป
////////////////
