เช้าวันนี้(5 ตุลาคม)ลุงเย๋-เฉลียว มาศรีน้อย พร้อมด้วยเพื่อนๆ ชาวชุมชนวัดใต้ จะเดินทางไปร่วมสมทบกับพี่น้องชาวสลัมอีกนับพันๆคนที่ตั้งขบวนอยู่หน้าอาคารสหประชาชาติ ถนนราชดำเนิน เพื่อรณรงค์ให้คนจนมีความมั่นคงในปัจจัย 4 เนื่องในวันที่อยู่อาศัยโลก
ในหลายปีที่ผ่านมาชาวบ้านจากหลากหลายพื้นที่ในนามเครือข่ายสลัม 4 ภาค ต่างร่วมกันรณรงค์ และยื่นหนังสือถึงรัฐบาลเพื่อให้แก้ปัญหาที่อยู่อาศัยให้คนจน เช่นเดียวกับอีกหลายประเทศทั่วโลกที่ต่างร่วมกันแสดงออกให้รัฐบาลของตัวเองเห็นความสำคัญนี้ แต่ดูเหมือนนับวันการพัฒนาในรูปแบบโครงการต่างๆจะสวนทางกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนจน
ครอบครัวของลุงเย๋ย้ายมาอยู่ข้างวัดใต้ ย่านอ่อนนุช มาตั้งแต่เมื่อ 100 กว่าปีก่อน ตั้งแต่รุ่นยายซึ่งย้ายมาจากนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม
“สมัยนั้นที่นี่อยู่ไกลและเปลี่ยวมาก ไม่มีถนนเหมือนทุกวันนี้ มีแต่คลอง ยายเป็นคนชอบทำบุญ หลวงพ่อ(ขณะนั้น) เลยชวนมาปลูกบ้านอยู่ใกล้ๆ วัด” ลุงเย๋เล่าที่มาของชุมชนวัดใต้ที่อาศัยอยู่บนที่ดินวัดใต้ โดยวัดใต้เป็นวัดเก่าแก่สร้างขึ้นตั้งแต่ปี 2346 “เราอยู่กันด้วยดีเรื่อยมา ท่านเจ้าอาวาสมัยก่อน ท่านมีเมตตาธรรมสูง ทำให้วัดและชุมชนอยู่ร่วมกันด้วยดี”
ต่อมาซอยอ่อนนุชกลายเป็นบ่อขยะแหล่งใหญ่ของเมืองหลวง มีการตัดถนนเข้าไปและถมคลอง เริ่มมีผู้คนเข้ามาอาศัยอยู่กันมากขึ้น แต่ที่เป็นจุดเปลี่ยนสำคัญคือเมื่อมีรถไฟฟ้าตัดผ่าน ทำให้ความเจริญหลั่งไหลเข้ามาพร้อมๆ กับการเกิดบ้าน คอนโดมีเนียม ห้องพักต่างๆมากมาย ตลาด ถนนที่เคยคับแคบก็ขยายกว้างใหญ่ ความต้องการใช้ที่ดินเพิ่มสูงไปพร้อมๆ กับราคา
“สถานการณ์เริ่มมาปะทุหนักในปีนี้(2558) ตั้งแต่ต้นปี เพราะทางวัดต้องการเอาที่ดินไปใช้อย่างอื่น ทางชุมชนขอร้องอย่างไรก็ไม่ฟัง เราพยายามรวมตัวกันสร้างกลุ่มออมทรัพย์และเข้าโครงการบ้านมั่นคง เพื่อเป็นทางออกของชุมชน แต่ทางวัดก็ไม่ยอม เขาบอกว่าจะฟ้องขับไล่เราทั้งหมด” นับแต่นั้นมาลุงเย๋และชาวบ้านต้องอยู่กันอย่างหวาดหวั่น
“ทุกวันนี้คนเฒ่าคนแก่ก็ยังใส่บาตรอยู่น่ะ เพราะเลื่อมใสในผ้าเหลือง แต่พอมีงานศพหรืองานบุญ เขาไปเข้าวัดมหาบุศย์ที่อยู่ห่างออกไปนิดหน่อย เพราะที่นั่นพระท่านยังมีเมตตาสูง” ในวัย 60 ปีเศษ ลุงเย๋ไม่คิดว่าตัวเองต้องมาเป็นแกนนำชาวชุมชนวัดใต้เพื่อดิ้นรนในการมีบ้านที่มั่นคง
ลุงเย๋และชุมชนวัดใต้คือภาพสะท้อนสถานการณ์ของคนจนที่ยังขาดปัจจัย 4 โดยเฉพาะที่อยู่อาศัย และการแก้ไขปัญหาของภาครัฐยังเอื้อมไม่ถึง
ในขณะที่รัฐบาลกำลังริเริ่มโครงการขนาดใหญ่สารพัด ทั้งทวงคืนพื้นที่ริมคลอง ริมทางรถไฟ ริมถนนหลวง ไปจนทวงคืนผืนป่า ทวงคืนที่ดินสร้างเขตเศรษฐกิจพิเศษ แต่อย่าลืมทวงคืนความเป็นมนุษย์ให้พวกเขาด้วยเพราะอย่างน้อยพวกเขาก็คือพลเมืองไทยที่รัฐต้องดูแล
————
โดย ภาสกร จำลองราช
ขอบคุณภาพจากเครือข่ายสลัม 4 ภาค