วันที่ 14 ธันวาคม 2558 ณ บ้านสวนครูอุทิศ สมบัติ บ้านแม่วาก ตำบลแม่นาจร อ.แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่ มูลนิธิฮักเมืองแจ่ม และภาคีเครือข่าย ได้จัดเสวนา แก้ไขปัญหาป่าไม้ที่ดินอย่างไร…ให้ตอบชาวบ้าน จากป่าไม้ที่ดิน สู่การจัดการน้ำ โดยวิทยากรประกอบด้วยนายเดโช ไชยทัพ ผู้แทนมูลนิธิเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนภาคเหนือ นายหาญณรงค์ เยาวเลิศ ประธานมูลนิธิเพื่อการบริหารจัดการน้ำแบบบูรณาการ และนายสมพล อนุรักษ์วรรณภูมิ นายกองค์กรบริหารส่วนตำบลบ้านทับ ดำเนินรายการโดยนายมานพ คีรีภูวดร จากมูลนิธิพัฒนาที่ยั่งยืนภาคเหนือ
นายทศพล เผื่อนอุดม นายอำเภอแม่แจ่ม กล่าวว่าอำเภอแม่แจ่มมีพื้นทั้งหมด 1 ล้าน 7 แสนไร่ อยู่ในพื้นที่เขตอุทยานแห่งชาติ 3 แห่ง คือ อุทยานแห่งชาติอินทนนท์ ออบขาน และแม่โถ พื้นที่รวม 3 แสน 1 หมื่นไร่ รู้สึกดีใจและสบายใจที่ได้มาเป็นนายอำเภอแม่แจ่ม และที่ผ่านมาได้ร่วมมือกับเครือข่ายชาวบ้าน องค์กรพัฒนาเอกชน และภาคส่วนราชการ หน่วยงานต่างๆ ได้ร่วมกันพูดคุยเพื่อไปสู่ดำเนินการแก้ไขปัญหาป่าไม้อย่างมีส่วนร่วมมาโดยตลอด อำเภอแม่แจ่มมี 7 ตำบล 104 หมู่บ้าน ได้ดำเนินการจัดทำข้อมูลการแยกแยะพื้นที่ทำกินและพื้นที่ป่า ภายใต้โครงการต้นแบบการจัดการป่าไม้ที่ดินอำเภอแม่แจ่ม อมก๋อย ปี2551-2554 เป็นต้นมา ได้จัดทำข้อมูลไปแล้วกว่า 96 หมู่บ้าน ซึ่งเป็นที่ยอมรับทั้งชาวบ้าน ภาครัฐ และภาคประชาสังคม ดังนั้นเพื่อให้มีความชัดเจนมากขึ้นต้องมีการสำรวจจัดทำที่ดินรายแปลงโดยการจับพิกัด GPS เพื่อพิสูจน์สิทธิและยืนยันสิทธิในที่ดินทำกินและป้องกันการบุกรุกเพิ่มเติม โดยข้อกำหนดร่วมกัน คาดว่าอีกไม่เกิน 5 ปี จะดำเนินการที่ได้วางแผนไว้สำเร็จเป็นรูปธรรมถึงที่สุด
นายหาญณรงค์ เยาวเลิศ ได้เสนอแนวทางในการจัดการป่านอกจะเป็นป่าในป่าอนุรักษ์ได้ มีแนวทางคือการปลูกไม้ใช้เอง ชาวบ้านสามารถปลูกต้นไม้ในที่ดินตนเอง นำไม้มาใช้ประโยชน์และสร้างรายได้เพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ หากสามารถดำเนินการได้ในพื้นที่เกษตรกรรม จะเพิ่มพื้นที่ป่าได้ถึง 15 ล้านไร่ทั่วประเทศ ซึ่งในอำเภอแม่แจ่มได้นำร่องใช้ข้อบัญญัติท้องถิ่น โดยมีองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านทัพ ออกข้อบัญญัติให้การรับรองสิทธิในการจัดการที่ดินและการจัดทำข้อมูลรายแปลงให้กับชาวบ้าน เพื่อระยะต่อไปการจัดการป่าไม้ที่ดิน และแม่น้ำจะได้จัดการอย่างถูกทางและอยู่บนพื้นฐานทางข้อมูล และแนวทางให้ชาวบ้านแม่แรงจูงใจที่จะปลูกป่าในพื้นที่ตนเอง คือ ยกเลิกไม้หวงห้ามถ้าชาวบ้านปลูกและร่วมโครงการ ซึ่งปัจจุบันเป็นแนวทางที่ทางกรมป่าไม้ ร่วมกับองค์กรต่าง ๆ เพื่อนำไปสู่การแก้ไขกฎระเบียบเพื่อให้ชุมชนและชาวบ้านสามารถปลูกไม้เศรษฐกิจและตัดเองได้ โดยไม่ต้องขออนุญาตจากกรมป่าไม้เหมือนในอดีตได้อีกต่อไป
ทั้งนี้ในวงเสาวนา ได้มีตัวแทนชาวบ้านและเครือข่ายเข้าร่วม เพื่อผลักดันแผนการจัดการที่ดินและป่าในอำเภอแม่แจ่ม ให้เป็นรูปธรรมต่อไป เพื่อการจัดการที่คำนึงทรัพยากรธรรมชาติ จะสามารถรักษาพื้นที่ป่า และชาวบ้านที่ทำกินก็จะมีอยู่ โดยไม่ต้องมากังวลอีกต่อไป ซึ่งหมายถึงทุกฝ่ายต้องร่วมกันจัดการด้วยกันต่อไป เป็นแม่แจ่มโมเดลในการจัดการร่วมกันของทุกฝ่าย
