สำนักข่าวไทใหญ่ป๋างโหลงรายงานว่า รัฐบาลรัฐฉานมีมติเห็นชอบที่จะให้สร้างรูปปั้นเหมือนของเจ้าฟ้าส่วยแต้ก เจ้าฟ้าไทใหญ่ผู้ครองเมืองหยองห้วย ซึ่งอยู่ใกล้กับทะเลสาบอินเล สถานท่องเที่ยวชื่อดังของรัฐฉาน ตั้งอยู่ในเขตของเมืองตองจี เมืองหลวงของรัฐฉาน นับเป็นรูปปั้นของผู้นำกลุ่มชาติพันธุ์คนแรกที่จะถูกสร้างขึ้นในพม่า โดยเจ้าส่วยแต้กนั้นเป็นที่รู้จักกันในฐานะประธานาธิบดีคนแรกของพม่า แต่ถูกจับและเสียชีวิตในเรือนจำอินเส่ง หลังนายพลเนวินยึดอำนาจ
เจ้าเห่หม่าแต้ก ธิดาในเจ้าฟ้าส่วยแต้กได้เปิดเผยกับสื่อไทใหญ่ว่า นายอูเหน่เมียว ส.ส.จากเมืองหยองห้วยได้เสนอต่อรัฐบาลรัฐฉานให้สร้างรูปปั้นของเจ้าส่วยแต้ก ซึ่งก็ได้รับการเห็นชอบและอนุมัติในการสร้าง อย่างไรก็ตามค่าใช้จ่ายทั้งหมดทางพรรคหัวเสือ SNLD จะเป็นผู้ออกค่าใช้จ่ายทั้งหมด โดยมีแผนจะสร้างให้แล้วเสร็จก่อนถึงวันเกิดของเจ้าฟ้าส่วยแต้กในเดือนตุลาคมที่จะถึงนี้ ด้านนายอูเหน่เมียว ส.ส.จากเมืองหยองห้วยเปิดเผยว่า รูปปั้นของเจ้าส่วยแต้กนั้นจะถูกสร้างไว้ตรงข้ามกับหอเจ้าฟ้าหยองห้วย ในเมืองหยองห้วย โดยหากมีงบประมาณเหลือก็จะสร้างไว้อีกหนึ่งแห่งที่หอเจ้าฟ้าหยองห้วยด้วยเช่นเดียวกัน
นายอูเหน่เมียวยังเปิดเผยเพิ่มแติมว่า วัตถุประสงค์ของการสร้างรูปปั้นของเจ้าส่วยแต้กในครั้งนี้ก็เพื่อให้คนรุ่นหลังระลึกถึงคุณความดีของเจ้าฟ้าไทใหญ่พระองค์นี้ ซึ่งเป็นประธานาธิบดีคนแรกของพม่า เจ้าฟ้าส่วยแต้กนั้นได้ขึ้นเป็นประธานาธิบดีของพม่าหลังได้รับเอกราชจากอังกฤษ อย่างไรก็ตาม ในปี 2505 เมื่อนายพลเนวินได้ยึดอำนาจ เจ้าฟ้าส่วยแต้กถูกจับกุมขังไว้ที่เรือนจำอินเส่ง และ 8 เดือนหลังจากนั้น เจ้าฟ้าส่วยแต้กได้เสียชีวิตลงที่เรือนจำแห่งนี้ด้วยโรคหัวใจล้มเหลว เจ้าส่วยแต้กก็มีชะตากรรมไม่แตกต่างจากเจ้าฟ้าไทใหญ่ของเมืองต่างๆในรัฐฉาน ที่ถูกยึดอำนาจ ถูกจับขังคุกและสูญสิ้นยศถาบรรดาศักดิ์
เมืองหยองห้วย ซึ่งตั้งอยู่ทางใต้ของรัฐฉานนั้น ในอดีตนั้นเป็นเมืองใหญ่ที่มีเจ้าฟ้าปกครองหลายยุคหลายสมัย เจ้าส่วยแต้กนั้นได้สมรสกับเจ้านางเฮือนคำ เจ้านางจากเมืองแสนหวี เมืองทางเหนือของรัฐฉาน ซึ่งต่อมา เจ้านางเฮือนคำยังเป็นผู้่ผลักดันให้ก่อตั้งกองทัพรัฐฉาน Shan State Army – SSA จับปืนต่อสู้กับกองทัพพม่า ในหนังสือ The White Umbrella ซึ่งเป็นหนังสือที่เล่าถึงประวัติของเจ้านางเฮือนคำ ได้กล่าวเอาไว้ว่า ในงานศพของเจ้าส่วยแต้กนั้น มีประชาชนทั้งชาวไทใหญ่และกลุ่มชาติพันธุ์จากพื้นที่สูงในพื้นที่ต่างๆรัฐฉานมาเข้าร่วมงานศพของเจ้าส่วยแต้กเป็นจำนวนมาก ภาพของผู้คนจำนวนมากที่มาร่วมงานศพนี้เอง ถูกกล่าวถึงว่าเป็นการแสดงออกต่อต้านไม่ยอมรับกองทัพเผด็จการของนายพลเนวินโดยปราศจากการใช้อาวุธ และยังถูกกล่าวถึงว่า เป็นงานศพเจ้าฟ้าที่ยิ่งใหญ่สมเกียรติครั้งสุดท้ายที่ได้เห็นในรัฐฉาน
ที่มา Panglong/The White Umbrella
แปลและเรียบเรียงโดย สำนักข่าวชายขอบ