เมื่อวันที่ 30 เมษายน 2565 มีรายงานข่าวจากหน่วยงานด้านความมั่นคงชายแดนไทยพม่า ด้าน จ.แม่ฮ่องสอน ว่ากองกำลังปลดปล่อยแห่งชาติกะเหรี่ยง Karen National Liberation Army-KNLA) ของสหภาพแห่งชาติกะเหรี่ยง (Karen National Union- KNU) กองพล 5 ได้มีปฏิบัติการยึดฐานทหารพม่า จ๊อกหยะ ริมแม่น้ำสาละวิน ตรงข้าม ต.แม่คง อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน เมื่อช่วงเช้าวันที่ 28 เมษายน โดยสามารถจับกุมทหารพม่าได้จำนวนหนึ่งและยึดฐานดังกล่าวได้ หลังจากนั้นไม่นานขณะที่ดำเนินการเคลียร์พื้นที่และย้ายออก ได้มีอากาศยานของพม่าโจมตีบริเวณรอบๆ ฐานดังกล่าว ส่งผลให้มีนายทหารระดับสูงของ KNU คือเสียชีวิต คือ พันเอกซอทูกชอ (Colonel Saw Htoo K’Shaw) รองผู้บัญชาการกองพล 5
แหล่งข่าวกล่าวว่า การสูญเสียพันเอกซอทูกชอ ได้สร้างความเศร้าเสียใจให้กับชาวกะเหรี่ยงอย่างกว้างขวาง เพราะเป็นบุคคลที่เสียสละทำงานเพื่อประชาชนชาวกะเหรี่ยงและแผ่นดินมายาวนาน โดยคาดว่าขณะที่มีการโจมตีนั้น ทหารพม่าในฐานมีการส่งวิทยุขอการสนับสนุนทางอากาศทันที จึงส่งผลให้เกิดความสูญเสียของกองกำลังกะเหรี่ยง และหลังจากนั้นมีการส่งเครื่องบินรบมาทิ้งระเบิดอย่างต่อเนื่องในพื้นที่มือตรอ ของกองพล 5 ส่งผลให้ขณะนี้ประชาชนต้องซ่อนตัวตามป่า และมีความหวาดกลัวว่ากองทัพพม่าจะส่งเครื่องบินรบมาถล่มอีก
แหล่งข่าวชายแดนไทยพม่าอีกราย กล่าวว่าสถานการณ์ชายแดนด้านกองพล 5 ยังต้องจับตามองอย่างใกล้ชิดเพราะยังมีการโจมตีโดยเครื่องบินรบของกองทัพพม่า เนื่องจากพรมแดนบริเวณนั้นไม่มีหมู่บ้านริมแม่น้ำสาละวินฝั่งไทย มีเพียงฐานตำรวจตระเวนชายแดน (ตชด.) หน่วยทหารพราน และหน่วยเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าสาละวิน (สบแงะ และออเลาะ) การโจมตีทางอากาศของกองทัพพม่าอาจทำได้ง่าย ซึ่งฝั่งรัฐกะเหรี่ยงมีหมู่บ้านหลายแห่ง อาทิบ้านโข่เก่ บ้านแม่นึท่า รวมทั้งค่ายผู้พลัดถิ่นอูแวโกล และอิตุท่า สถานพยาบาล รวมถึงวิทยาลัยครูกะเหรี่ยง ซึ่งเคยได้รับผลกระทบจากการโจมตีทางอากาศมาแล้วเมื่อปี 2564 จนทำให้ชาวบ้านต้องข้ามแม่น้ำสาละวินมาพักบนฝั่งไทยเป็นการชั่วคราวกว่า 5,000 คน ก่อนถูกผลักดันกลับในเวลาอันรวดเร็ว
ทั้งนี้ฐานทหารพม่าจ๊อกหยะ (หรือ จอหยะ) ตั้งอยู่บนดอยสูงและต้องใช้เวลานับชั่วโมงกว่าจะเดินเท้ามาถึงแม่น้ำสาละวิน เป็น 1 ใน 12 ฐานทหารพม่าในบริเวณนี้และถูกทหาร KNU ปิดล้อมยาวนานทำให้ขาดแคลนเสบียงอย่างหนัก ซึ่งที่ผ่านมาได้เกิดเหตุทำร้ายประชาชนที่สัญจรในแม่น้ำสาละวินหลายครั้ง โดยล่าสุดเมื่อเมื่อวันที่ 12 ตุลาคม 2564 ทหารพม่าในฐานนี้ได้ปล้นเรือบรรทุกสินค้าที่บรรทุกเครื่องอุปโภคบริโภคเพื่อไปส่งยังบ้านแม่นึท่า ฝั่งรัฐกะเหรี่ยง โดยทหารพม่าจำนวน 12 นายได้ใช้ปืนยิงข่มขู่หลายนัดเพื่อให้เรือขนสินค้าลำดังกล่าวจอดเทียบชายฝั่งและช่วยกันขนข้าวของไป
ทางด้านเครือข่ายประชาสังคมคะเรนนี (Karenni Civil Society Network-KCSN) ออกรายงานสรุปสถานการณ์ความไม่สงบในรัฐคะเรนนี ตรงข้าม จ.แม่ฮ่องสอน ว่านับตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์เป็นต้นมา ในรัฐคะเรนนีมีประชาชนเสียชีวิตจากการโจมตีของกองทัพพม่าแล้ว 247 คน บาดเจ็บ 195 คน ถูกจับกุม 300 คน และการโจมตีส่งผลให้ประชาชนต้องกลายเป็นผู้พลัดถิ่นรวม 197,115 คน จาก 8 เมือง มากที่สุดในเมืองเดมอโส่ 78,265 คน และเมืองลอยก่อ ซึ่งเป็นเมืองหลวงของรัฐคะเรนนี มีประชาชนต้องพลัดถิ่น 52,311 คน อย่างไรก็ตามในปัจจุบันยังมีการโจมตีบ้านเรือนประชาชนในเมืองต่างๆ ทุกวัน
