เมื่อวันที่ 15 ธันวาคม 2565 นายอนุชา นาคาศัย รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ในฐานะประธานคณะกรรมการขับเคลื่อนการฟื้นฟูวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลและชาวกะเหรี่ยง สำนักนายกรัฐมนตรี พร้อมคณะได้ลงพื้นที่เกาะหลีเป๊ะ ต.สาหร่าย อ.เมือง จ.สตูล เพื่อติดตามการแก้ไขปัญหาการปิดกั้นเส้นทางดั้งเดิมของชาวเลทำให้เกิดการเผชิญหน้าระหว่างเอกชนที่อ้างกรรมสิทธิ์ที่ดิน กับชาวเล-อูรักลาโว้ย บนเกาะหลีเป๊ะ ที่เป็นชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิม มากว่า 20 วันแล้ว โดยนายอนุชา ได้เดินสำรวจพื้นที่ทั้งบริเวณโรงเรียนบ้านเกาะอาดัง และเส้นทางเข้า-ออก ที่ถูกปิดกั้น ตลอดจนเส้นทางเดินไปยังสุสานของโต๊ะคีรีซึ่งเป็นบรรพบุรุษที่บุกเบิกให้ชาวเลมาปักหลักอยู่บนเกาะหลีเป๊ะ รวมถึงสำรวจจุดที่มีน้ำท่วมขัง
นอกจากนี้นายอนุชายังได้สำรวจบริเวณที่ตั้งชุมชนของชาวเลซึ่งต้องใช้เส้นทางที่เอกชนปิดกั้นลงสู่ชายหาดเพื่อทำการประมง ซึ่งเป็นเส้นทางเดียวกับที่เด็กนักเรียนใช้เดินไปยังโรงเรียน แม้โรงเรียนจะตั้งอยู่หน้าหาด หากไม่ได้ใช้ถนนเส้นนี้ เด็กๆต้องเดินอ้อม เพื่อเข้าทางหน้าหาด
นายอนุชา กล่าวว่าจากการลงพื้นที่ได้เห็นปัญหาที่เกิดขึ้นกับชาวบ้านจริง พร้อมจะเป็นตัวกลางในการเร่งกระบวนการทุกอย่างให้เร็วขึ้น แต่ยอมรับว่าไม่มีอำนาจสั่งให้เอกชนยุตติการดำเนินการปิดกั้นเส้นทางได้ แต่อาจจะใช้ช่องทางการขออำนาจศาลสั่งคุ้มครองชั่วคราวและให้ชาวบ้านเข้าถึงความช่วยเหลือจากกระทรวงยุติธรรมเข้ามาดำเนินการเรื่องคดี
นายอนุชา กล่าวว่า จะไม่มีเหตุการณ์ปะทะระหว่างผู้รับเหมาเอกชนกับชาวบ้านดังภาพที่ปรากฏก่อนการลงพื้นที่อีก โดยวันนี้มีตัวแทน พล.อ.สุรเชษฐ์ หักพาล รองผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ ตัวแทนผู้บังคับบัญชาระดับจังหวัด DSI ลงพื้นที่ด้วย
ทั้งนี้นายอนุชา ได้กล่าวกับชาวบ้านก่อนขึ้นเรือกลับว่า ตนไม่ได้มาเพื่อจะแก้ปัญหาแค่เรื่องนี้อย่างเดียว แต่จากการลงพื้นที่ในวันนี้เห็นปัญหาทั้งหมดของชาวหลีเป๊ะ จะนำไปสู่การแก้ปัญหาอย่างยั่งยืนเพื่อสร้างความมั่นคงทางที่อยู่อาศัยและที่ดินทำกินให้อย่างแน่นอน
“ไม่มีใครสามารถซื้อตัวผมได้เพราะตั้งไจทำงานเพื่อประชาชน ผมให้คำมั่นสัญญาชาวบ้านว่าจะแก้ปัญหาให้ได้และนำไปสู่การใช้ชีวิตอย่างยั่งยืนในฐานะผู้บุกเบิก”นายอนุชา กล่าว
ที่ท่าเรือปากบารา นายอนุชาแถลงข่าวอีกครั้ง ภายหลังการประชุมร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องว่า ได้ข้อสรุปเกี่ยวกับการตรวจสอบสิทธิ์ในที่ดินบนเกาะหลีเป๊ะเพื่อนำมาแก้ปัญหาโดยปัญหาเร่งด่วนได้ฝากให้จังหวัดและอำเภอให้ช่วยเจรจาประนีประนอมให้ทั้งสองฝ่ายอยู่ร่วมกัน ส่วนเรื่องการตรวจสอบนั้นได้รับข้อคิดเห็นหลายกรณีของที่ดินตั้งแต่การได้มาตลอดจนการพิสูจน์สิทธิ์โดยจะตั้งคณะทำงานขึ้นมาดูแลในเรื่องนี้โดยมอบให้ พล.ต.อ.สุรเชษฐ์ เป็นประธานในการตรวจสอบเรื่องเอกสารสิทธิ์ รวมทั้งกรณีพิพาทของเอกชนและประชาชนโดยมีดีเอสไอเป็นฝ่ายเลขานุการ และมีหน่วยงานของกระทรวงมหาดไทย กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รวมทั้งอีกหลายหน่วยงานเข้าร่วม
นายอนุชากล่าวว่า คณะกรรมการชุดนี้จะนำข้อมูลของหน่วยงานต่างๆที่เคยตรวจสอบแล้วเข้ามาประกอบ รวมถึงข้อมูลของชาวบ้านในพื้นที่และจังหวัด ส่วนการดำเนินการในชั้นศาลก็ให้กระทรวงยุติธรรมช่วยอำนวยความสะดวกให้ชาวบ้านอย่างเต็มที่
เมื่อถามว่าระหว่างการตรวจสอบนี้จะมีใครทำร้ายชาวบ้านหรือไม่ นายอนุชากล่าวว่า ยืนยันไม่มีใครกล้าทำเช่นนั้น เราไม่อยากให้เกิดการเผชิญหน้าและได้สั่งการทางจังหวัดแล้ว โดยสิทธิของประชาชนต้องได้รับการปกป้องอย่างเต็มที่แต่เหนือสิ่งอื่นใดคือกระบวนการยุติธรรม
ผู้สื่อข่าวถามว่ามีกรอบระยะเวลาในการดำเนินการตรวจสอบหรือไม่ นายอนุชากล่าวว่า จะดำเนินการให้เร็วที่สุด โดยคณะทำงานชุดนี้จะให้นายกรัฐมนตรีเป็นคนแต่งตั้ง
ขณะที่นายสมบูรณ์ คำแหง ผู้แทนเครือข่ายประชาชนติดตามแผนพัฒนาจังหวัดสตูล ได้ยื่นหนังสือผ่านนายอนุชา 3 ฉบับโดยฉบับแรกถึงนายรัฐมนตรี เพื่อขอให้แก้ปัญหาขบวนการออกเอกสารสิทธิในที่ดินจังหวัดสตูล โดยมีเนื้อหาสรุปว่า การที่รัฐบาลเร่งรัดการพัฒนาและส่งเสริมการท่องเที่ยว ทำให้มีกลุ่มทุนสีเทาเห็นช่องทางครอบครองผลประโยชน์จากการท่องเที่ยวใช้ทุนและอิทธิพลรุกแย่งยึดซื้อที่ดินสร้างความเดือดร้อนแก่ประชาชนโดยอาศัยกระบวนการกฎหมายที่สามารถเข้าถึงได้มากกว่า ทำการให้เกิดประโยชน์กับตนเองและพวกพ้อง ใช้ข้ออ้างกฎหมายข่มขู่ ฟ้องร้องประชาชน ปิดกั้นการเข้าถึงสิทธิการมใช้ประโยชน์
หนังสือระบุว่า ขอให้นายกฯสั่งการหน่วยงานที่เกี่ยวข้องแก้ไขปัญหาความขัดแย้งและเปิดเส้นทางสาธารณะให้ชาวเล และต้องยุติการดำเนินคดีที่เกิดขึ้นจากการฟ้องร้องขับไล่ชาวบ้านหลีเป๊ะ นอกจากนี้ความขัดแย้งที่เกิดขึ้นอาจมีมูลเหตุจากเจ้าหน้าที่รัฐมีส่วนเกี่ยวข้อง จึงขอให้รัฐบาลสอบสวนพฤติกรรมของเจ้าหน้าที่รัฐที่เกี่ยวข้อง
“กรณีการออกเอกสารสิทธิบนเกาะหลีเป๊ะและหาดปากบารา น่าเชื่อว่ามีกลุ่มทุนทั้งในและนอกราชอาณาจักรไทย ผู้มีอิทธิพล ขบวนการค้ามนุษย์ และการฟอกเงินเข้ามาเกี่ยวข้อง จึงขอให้รัฐบาลตรวจสอบเกี่ยวกับเส้นทางการเงินของผู้ที่เกี่ยวข้องการซื้อขายแบะสนับสนุนขบวนการออกเอกสารสิทธิที่ดิน ขอให้ดำเนินคดีอย่างเฉียบขาด”หนังสือร้องเรียนถึงนายกรัฐมนตรีระบุ
ส่วนอีก 2 ฉบับเป็นหนังสือร้องเรียนถึง พล.ต.อ.สุรเชษฐ์ หักพาล รองผู้บัญชาการสำนักงานตำรวจแห่งชาติ และหนังสือร้องเรียนถึงอธิบดีดีเอสไอ เพื่อขอให้แก้ปัญหาขบวนการออกเอกสารสิทธิในจังหวัดสตูล
ขณะที่นายวสันต์ ภัยหลีกลี้ กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ(กสม.) เปิดเผยถึงกรณีปัญหาความขัดแย้งระหว่างชาวอูรักลาโว้ยบนเกาะหลีเป๊ะกับเอกชนว่า กสม.ได้ติดตามกรณีดังกล่าวอย่างใกล้ชิดโดยที่ผ่านมา กสม. ได้มีข้อเสนอแนะแนวทางในการแก้ไขปัญหาไปยังหน่วยงานต่าง ๆ เช่น ให้มีการตรวจพิสูจน์กระบวนการออกเอกสารสิทธิที่ดินภายในเกาะหลีเป๊ะเพื่อให้เกิดความเป็นธรรมกับทุกฝ่าย ให้มีการกำหนดพื้นที่เขตคุ้มครองวัฒนธรรมที่เอื้อต่อกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลและการกาหนดการใช้ประโยชน์ร่วมกัน
