เมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2566 ผู้สื่อข่าวได้ลงพื้นที่สำรวจบรรยากาศการเปิดด่านชายแดนแม่สาย จ.เชียงราย และเมืองท่าขี้เหล็ก ประเทศพม่า เป็นวันที่ 3 ภายหลังจากเปิดด่านเมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ซึ่งมีความคึกคักในระดับหนึ่ง แม้ยังไม่เท่ากับในช่วงก่อนการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด แต่ประชาชนจากฝั่งพม่าต่างเข้าแถวต่อคิวเข้าประเทศไทยยาวเหยียด ในขณะที่นักท่องเที่ยวไทยยังเดินทางข้ามไปจับจ่ายซื้อสินค้าในฝั่งท่าขี้เหล็กไม่มากนัก บรรดาร้านค้าฝั่งท่าขี้เหล็กยังเปิดไม่เต็มที่เนื่องจากไม่ทราบล่วงหน้ามาก่อนว่าทางการพม่าจะเปิดด่าน หลายร้านกำลังทำความสะอาดสินค้าและร้านค้าเนื่องจากภายหลังเกิดน้ำท่วมใหญ่ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2565 ยังไม่ได้กลับมาดูร้าน
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า เป็นที่น่าสังเกตว่าการตั้งจุดตรวจสอบของรัฐบาลพม่าเป็นไปอย่างเข้มงวดมากกว่าเดิม โดยนอกจากตรวจใบผ่านแดนที่ออกโดยทางการไทยแล้ว ผู้ที่จะเดินทางเข้าพม่ายังต้องมีใบรับรองการฉีดวัคซีนป้องกันโควิดด้วย ที่สำคัญคือ ยังมีการจดชื่อและนามสกุลอย่างละเอียด ขณะที่ในฝั่งไทยนั้น ก็ยังไม่มีความพร้อมเช่นกัน เนื่องจากจุดที่ทำเอกสารผ่านแดนอยู่ระหว่างการก่อสร้าง ทำให้สถานที่ทำบัตรชั่วคราวมีความคับแคบ โดยเมื่อทำบัตรผ่านแดนเรียบร้อยแล้ว เจ้าหน้าที่ได้แจ้งให้ถ่ายเอกสารหนังสือรับรองการฉีดวัคซีนจากแอปพลิเคชั่นหมอพร้อม แต่กลับไม่มีบริการพิมพ์เอกสาร ทำให้นักท่องเที่ยวที่ต้องการเดินทางไปฝั่งพม่าต้องช่วยเหลือตัวเองโดยตระเวนหาร้านพิมพ์เอกสารซึ่งมีอยู่เพียงไม่กี่ร้านบนถนนหลักในแม่สาย
ขณะที่สำนักข่าว SHAN ของไทใหญ่รายงานว่า บรรยากาศด่านแม่สาย – ท่าขี้เหล็กคึกคักหลังเปิดด่าน ประชาชนฝั่งท่าขี้เหล็กต่อคิวยาวถึงกลางเมืองท่าขี้เหล็กและเดินทางเข้าไทยไม่น้อยกว่า 1,000 คนต่อวัน นอกจากนี้มีอาชีพใหม่เกิดขึ้น คืออาชีพรับจ้างต่อคิว หัวละ 100 บาท ขณะที่มีการขยายปิดด่านจากเวลา 6.00 – 18.00 น.เป็นเวลา 6.00 – 21.00 น. เริ่มตั้งแต่วันนี้ (23 ก.พ. 2566) เป็นต้นไป ขณะที่มีกระแสข่าวว่า มีการปลอมใบรับรองฉีดวัคซีนโควิดจากฝั่งท่าขี้เหล็ก
“2-3 วันนี้ จุดที่ทำบัตรผ่านแดนคนเยอะมาก มีการต่อแถวทำบัตรผ่านแดนยาวไปถึงกลางตัวเมืองท่าขี้เหล็กกันเลยทีเดียว หากเป็นรถยนต์ที่จะเข้าฝั่งไทย ต้องรอนานถึง 1-2 ชั่วโมง เนื่องจากมีรถยนต์ที่เคยเดินทางสะพานแห่งที่ 2 ก็มาต่อคิวเปลี่ยนมาใช้สะพานแห่งที่ 1 ด้วย” ประชาชนในพื้นที่กล่าว และเนื่องจากมีการต่อแถวเข้าคิวเป็นจำนวนมาก จึงทำให้เกิดอาชีพใหม่ขึ้นคือ อาชีพรับจ้างต่อแถวเข้าคิวคิดค่าหัวละ 100 บาท นอกจากนี้ยังต้องเสียค่าบัตรผ่านแดนฝั่งพม่าอีกคนละ 1,000 จั้ต หรือราว 17 บาท
“คนฝั่งทางรัฐฉานเดินทางเข้าไทยเยอะไม่เยอะให้ดูได้จากไก่เคเอฟซีหรือพิซซ่า ที่ขายตามห้างโลตัส แมคโคร นั้นขายหมดเกลี้ยง อันนี้แค่เรื่องกิน ยังไม่นับรวมการซื้อขายสินค้าอื่นๆ จากประเทศไทยมายังฝั่งท่าขี้เหล็กก็มีจำนวนไม่น้อย การค้าขายทางฝั่งโน้นคึกคักมาก” ชาวเมืองท่าขี้เหล็กกล่าว นอกจากนี้ประชาชนบางส่วนจากฝั่งรัฐฉานได้เดินทางไปตรวจสุขภาพและเยี่ยมญาติทางฝั่งแม่สายด้วยเช่นเดียวกัน
มีรายงานด้วยว่า การเดินทางข้ามชายแดนทั้งสองฝั่งจะต้องมีใบรับรองฉีดวัคซีนโควิดอย่างน้อย 2 เข็มขึ้นไป หรือจะต้องมีใบรับรองผลโควิดจากโรงพยาบาล หากไม่มีทั้งสองอย่างจะไม่ได้รับอนุญาตให้ข้ามชายแดนจากทางการพม่าและไทย อย่างไรก็ตามชาวบ้านในพื้นที่เปิดเผยว่า ในฝั่งท่าขี้เหล็กนั้นมีการทำใบรับรองโควิดปลอม โดยต้องจ่ายให้คนละ 1,000 – 1,500 บาท ขณะที่การทำใบรับรองโควิดปลอมที่เมืองเชียงตุงมีการเรียกเก็บหัวละ 50,000 – 60,000 จั้ต (ประมาณ800 – 900 บาท)
“ฝั่งนี้ ขอให้แค่มีเงินจะทำอะไรก็ได้” ชาวบ้านรายหนึ่งกล่าว ทั้งนี้ด่านแม่สาย–ท่าขี้เหล็กนั้นปิดด่านปิดมาครบ 3 ปี เนื่องจากสถานการณ์โควิด และกลับมาเปิดอีกครั้งเมื่อวันที่ 20 ก.พ. 2566 ที่ผ่านมา
