สำนักข่าว Irrawaddy รายงานเมื่อวันที่ 16 มกราคม 2567 ว่ากองทัพพม่า บังคับชาวบ้านในหลายเมืองของเขตพะโคเป็นทหารใหม่ โดยประกาศให้แต่ละหมู่บ้านในพื้นที่ต้องส่งชายเข้ามาฝึกทหารกับกองทัพ หมู่บ้านละ 30 – 50 คน ขณะที่เชื่อว่า การเกณฑ์ทหารใหม่ครั้งนี้ เป็นสัญญาณเตือนว่า กองทัพพม่ากำลังขาดแคลนทหารอย่างหนัก และหวั่นว่า กรุงย่างกุ้งและกรุงเนปีดอว์นั้นจะถูกโจมตีจากฝ่ายต่อต้าน เนื่องจากขณะนี้กองทัพกะเหรี่ยง KNLA และพันธมิตรได้พยายามที่จะยึดเขตพะโค ซึ่งเป็นพื้นที่เชื่อมต่อฐานบัญชาการใหญ่สำคัญของกองทัพพม่าระหว่างย่างกุ้งและเนปีดอว์

มีรายงานว่า กองทัพพม่าได้ประกาศให้ชายอายุระหว่าง 16 – 50 ปี ในหมู่บ้านพยาต่อง หมู่บ้านซีผิ่วปิ่น หมู่บ้านตะพาปิ่น หมู่บ้านกุ่นจี และหมู่เฉ่าขั่น ซึ่งตั้งอยู่ในเมืองตองอูต้องเป็นทหารใหม่เข้ากองทัพ โดยจะมีการจับฉลากคัดเลือก หากบ้านหลังไหนไม่ยอมส่งทหารใหม่จะต้องจ่ายเป็นเงิน 30,000 จั้ต (ราว 500 บาท)ต่อเดือนให้กับทางกองทัพ และหากชายที่ถูกคัดเลือกเป็นทหาร และไม่ต้องการเข้ากองทัพจะต้องจ่ายเงินราว 2 ล้านจั้ต (33,796 บาท) ให้กับกองทัพพม่า

แม้ยังไม่เป็นที่แน่ชัดว่า แผนการเกณฑ์ทหารใหม่จะเริ่มดำเนินเมื่อไหร่ แต่ข่าวนี้ทำให้ประชาชนในเมืองตองอูต่างหวาดกลัวที่จะต้องไปเป็นทหาร ประชาชนไม่กล้าออกจากบ้าน หรือชาวบ้านบางส่วนไปอาศัยหลับนอนที่ไร่ แม้แต่พ่อค้าแม่ค้าไม่กล้าตั้งร้านในช่วงเวลาเช้ามืด ทำให้บรรยากาศในเมืองตองอูเงียบเหงาผิดปกติ

“ประชาชนหวาดกลัว และพวกเขาไม่ยอมรับแผนการนี้ นอกจากนี้ ประชาชนไม่อยากเข้าร่วมกองทัพ เรื่องนี้ทำให้พวกเขานอนไม่หลับ” ชาวบ้านในพื้นที่รายหนึ่งกล่าว

รายงานอีกว่า ชาวบ้านในพื้นที่ยังต้องจ่ายเงินอีกราว 5,000 จั้ต ต่อเดือนเพื่อสนับสนุนกองทัพ โดยกองทัพได้ข่มขู่ชาวบ้านถึงผลกระทบต่างๆหากไม่ยอมจ่ายเงิน มีรายงานด้วยว่า พรรคการเมืองสายทหารอย่างพรรค USDP ได้ออกมารณรงค์ช่วยหาทหารใหม่เข้ากองทัพพม่าด้วยเช่นเดียวกัน โดยใช้วิธีการล่องเรือ เปิดเพลงเสียงดังผ่านเมืองต่างๆของเขตพะโค ด้านกองทัพ PDF เรียกร้องให้ประชาชนปฏิเสธในการเข้าร่วมกองทัพ

ทั้งนี้ เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว กองทัพพม่าได้ปล่อยตัวนักโทษทหารทั่วประเทศ เพื่อดึงทหารเหล่านั้นเสริมเข้ากองทัพ อย่างไรก็ตาม นับตั้งแต่กองทัพพม่ายึดอำนาจ ความสูญเสียในกองทัพพม่าเริ่มปรากฏชัดมากยิ่งขึ้น ตัวเลขทหารเป็นจำนวนมากยอมยกธงขาววางอาวุธในหลายพื้นที่ที่ถูกฝ่ายต่อต้านโจมตีทั่วประเทศ ยกตัวอย่างที่เขตปกครองตนเองโกก้างที่ทหารพม่ากว่า 2,000 นายยอมวางอาวุธ และกองทัพพม่าได้สูญเสียฐานที่มั่นราว 600 แห่งในทางเหนือของรัฐฉาน และในรัฐอาระกัน จากปฏิบัติการโจมตี 1027

ขณะที่ความเคลื่อนไหวล่าสุด กองทัพเอกราชคะฉิ่น KIA ได้ออกมาประกาศว่า สามารถยิงเครื่องบินรบของกองทัพพม่าตกเป็นเครื่องที่ 2 ภายในเดือนนี้เพียงเดือนเดียว ซึ่งเครื่องบินรบของกองทัพพม่าถูกยิงตกที่หมู่บ้านน่ำพักก๋า เมืองโก้ดข่าย ทางเหนือของรัฐฉาน