วันที่ 15 เมษายน 2567 ที่กองบัญชาการควบคุมที่ 12 หมู่บ้านตีงาหยี่หน่อง Thing Nga Nyi Naung Village เมืองเมียวดี กองทัพปลดปล่อยแห่งชาติกะเหรี่ยง Karen National Liberation Army-KNLA แห่งสหภาพแห่งชาติกะเหรี่ยง (Karen National Union-KNU) ได้ทำการเผาธงชาติพม่าและชักธงกะเหรี่ยงขึ้นเสา ภายหลังจากที่กองกำลังกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงและ กองทัพประชาชน (People’s Defense Force-PDF) สามารถผลักดันทหารของสภาบริหารแห่งรัฐพม่า (SAC) ในเมืองเมียวดีออกไปได้ทั้งหมดตั้งแต่วันที่ 8 เมษายนที่ผ่านมา
ทั้งนี้กองบัญชาการควบคุมที่ 12 ถูกระเบิดทำให้อาคารภายในได้รับความเสียหาย ส่วนอาคารหลังอื่นมีร่องรอยการเข้าโจมตีของกองกำลังผสม KNLA,PDF และบ้านพักทหารที่ถูกทิ้งร้าง ส่วนบ้านเรือนประชาชน โดยรอบ บก.ควบคุมที่ 12 หมู่บ้านตีงาหยี่หน่อง พบว่าได้รับความเสียหายจากระเบิดเพลิง จากปฏิบัติการทางอากาศของกองทัพพม่า ส่วนประชาชนอพยพไปหมดแล้ว เนื่องจากกองทัพ KNLA ได้แจ้งเตือนภัยให้อพยพก่อนจะเปิดปฏิบัติการโจมตี 2 วันและจนถึงขณะนี้ยังไม่กลับมา เพราะยังมีเครื่องบินรบของกองทัพพม่าบินมาทุกวัน พื้นที่นี้จึงกลายเป็นหมู่บ้านร้างมีเพียงทหาร KNLA ที่คอยลาดตระเวนดูแลพื้นที่
รศ.ดร.ดุลยภาค ปรีชารัชช รองผู้อำนวยการสถาบันเอเชียตะวันออกศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ให้สัมภาษณ์ The Reporters เกี่ยวกับสถานการณ์การสู้รบระหว่าง SAC(สภาบริหารแห่งรัฐพม่า)กับกองกำลังฝ่ายต่อต้านที่นำสหภาพแห่งชาติกะเหรี่ยง (KNU) กองกำลังพิทักษ์ชายแดน(BGF) และกองกำลังประชาชน (PDF) บริเวณชายแดนไทย-พม่าฝั่งเมืองเมียวดี ตรงข้าม อ.แม่สอด จ.ตาก โดยฝ่ายต่อต้านสามารถยึดพื้นที่ได้มากกว่า 95% ว่าทางการเมืองถือว่ายึดได้หมดแล้ว การควบคุมเมือง การตรวจคนเข้าออก การจัดเก็บภาษีอากร ซึ่งทางกองกำลังผสมนำโดย KNU ถือว่ายึดเบ็ดเสร็จ
รศ.ดุลยภาคกล่าวว่า เมียวดีอยู่บนระเบียงเศรษฐกิจตะวันตก-ตะวันออก East-West Economic Corrifor เชื่อมสองฟากไปถึงย่างกุ้ง ชายแดนอินเดีย ตนวิเคราะห์ว่ากองทัพพม่าภาคตะวันออกเฉียงใต้ ที่เมืองมะละแหม่งต้องส่งทัพพม่าคุมระเบียงเศรษฐกิจนี้ และเข้ายึดเมียวดีกลับ ซึ่งกองกำลังผสม KNU ต้องไม่ยอมอยู่แล้ว เพราะหากปล่อยก็เท่ากับว่าเครื่องบินรบ ปืนใหญ่ รถหุ้มเกราะ จะเข้ามายึดเมียวดีได้แน่นอน คิดว่า KNU คงพยายามก่อกวนเส้นทาง
“ตัวแปรในศึกเมียวดีที่สำคัญมากคือจีน ขณะนี้พญามังกรล้อมประเทศไทยแล้ว ผ่านว้าที่ท่าขี้เหล็ก รัฐฉานใต้ มีการเคลื่อนไหวทางยุทธศาสตร์ ลุ่มน้ำโขงจีนก็คุม จีนคุมสาละวินด้วย ลุ่มน้ำเมยก็ทุนจีน จะสีอะไรก็ตามแต่สำหรับไทย การบริหารจัดการชายแดนจะดีลกับกลุ่มไหน จีนคุมหมด”รศ.ดุลยภาพ กล่าว
รองผู้อำนวยการสถาบันเอเชียตะวันออกศึกษากล่าวว่า ตอนนี้ฝ่ายกองกำลังชาติพันธุ์บรรลุเป้าหมายระยะสั้นแล้ว แต่ต่อไปคือต้องให้ปราศจากการโจมตีจากกองทัพพม่า ต้องเป็นสูตรการเจรจา อยู่ที่ดุลกำลังรบ กำลังภายในของกลุ่มต่างๆ การยึดเมียวดีเป็นการเปิดจิตวิญญาณในการยึดดินแดน การตั้งรัฐกอทูเลให้เป็นประเทศอิสระที่อุดมสมบูรณ์ มีสันติสุข ปลดแอกจากพม่า ไม่ได้รวมแค่เมียวดีลุ่มน้ำเมยเท่านั้น แต่กวาดไปถึงตองอู หงสาวดี ซึ่งเป็นเขตพม่าและมอญในบางส่วน
รศ.ดุลยภาพกล่าวว่า ประเมินแล้วว่ารัฐบาลเงา NUG และกองกำลังชาติพันธุ์ต่างๆ ถือครองดินแดนได้แล้ว 50-60% แต่เมืองใหญ่ เช่น ย่างกุ้ง มัณฑะเลย์ และเมืองทางการทหารบกพม่า 10 กว่าแห่ง ยังไม่ถูกยึดครอง โดยกองทัพพม่ายันได้ คือใจกลางพม่าและเมืองทหารต่างๆ แต่พื้นที่ป่าเขา ตำบลต่างๆ น่าจะครึ่งๆ หรือมากกว่านั้นที่เสียไป พล.อ.มินอ่องหลายน่าจะอยากรักษาแนวส่งยุทธปัจจัยจากเนปีดอว์มาย่างกุ้งและมะละแหม่ง คุมมาถึงเมียวดี เป็นเส้นสำคัญที่ต้องรักษา หากในอนาคตกองกำลังคะเรนนี KNPP, KNU, PDF ล้อมย่างกุ้งหรือชานเมืองเนปีดอว์
“หากมะละแหม่งแตกก็ยุ่ง เพราะตรงนั้นเป็นฐานบัญชาการทหารพม่าในรัฐกะเหรี่ยงอีกที หากแตกทหารพม่าจะเสียดุลการรบทั้งหมดในภาคตะวันออกเฉียงใต้ นั่นคือฐานที่คุมรัฐกะเหรี่ยงทั้งหมด รัฐมอญ และส่วนหนึ่งของภาคตะนาวศรีด้วย”รศ.ดุลยภาค กล่าว
รองผู้อำนวยการสถาบันเอเชียตะวันออกศึกษา กล่าวว่าในคะฉิ่นกองกำลัง KIA ยึดเส้นทางหลักได้ คือบะหม่อ เป็นเส้นเชื่อมไปจีน หาก KNU ตีมาทางย่างกุ้ง กองกำลังคะเรนนี KNPP ยึดมาถึงทางสู่เนปีดอว์ได้ เป็นการเคลื่อนที่แบบลูกศรที่ทะลวงมาตรงกลาง สำหรับรัฐคะฉิ่น เวลานี้เมืองมิตจีนายังไม่แตก เขาใช้วิธีคือยึดเส้นทางยุทธศาสตร์ที่จะลงมามัณฑะเลย์ ต้องดูว่าเส้นทางขนส่งทหารจะเป็นอย่างไร สำหรับสะกาย มะเกว ชิน มีกองกำลัง PDF กรูกันไล่ตีทหารพม่า เขตตะวันตกเฉียงเหนือของพม่าวุ่นวายพอสมคงร หุบเขาชเวโบ เป็นเขตเกษตรกรรม น้ำไหลลงอิรวดี ทหารพม่าไม่ยอมปล่อยเพราะคือบ้านเกิดของพระเจ้าอลองพญา ที่มาตีอยุธยา เป็นจุดหัวใจของประวัติศาสตร์พม่า เป็นพื้นที่ยุทธศาสตร์ที่ไม่ยอมเสีย
รศ.ดุลยภาคกล่าวถึงเขตรัฐฉานใต้ ว่าเมืองตองจี เชียงตุง ยังไม่ถูกตีแตกจากฝ่ายไหน แต่มีข่าวแพลมๆ ว่า กองกำลังสหรัฐว้าและบทบาทของจีนที่สนิทกัน และมีทุนจีนสีเทาอยู่ที่ท่าขี้เหล็ก นักธุรกิจว้าเข้ามาคุม การเรืองอำนาจของว้าแดง ธุรกิจ และยาเสพติด ทำให้จังหวัดชายแดนภาคเหนือ เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน มีความเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและยุทธศาสตร์
รศ.ดุลยภาพกล่าวว่า กองทัพสภากอบกู้รัฐฉาน RCSS ของ พล.อ.เจ้ายอดศึกคงรอประเมินท่าทีเพื่อการตัดสินใจ โดยมีการสะสมกำลังทหารเป็นระยะๆ เจ้ายอดศึกและRCSS ไม่เหมือน KNU ที่ร่วมหัวจมท้ายกับ NUG เพราะหาก RCSS รบกับทหารพม่า ว้าแดงก็อาจตลบหลังและยึดเมืองทางรัฐฉานใต้ได้ ได้ข่าวว่า RCSS ขยับเกมใหม่ เจ้ายอดศึกมีแนวโน้มเป็นประธานกองกำลังติดอาวุธ 7-8 กลุ่ม ที่เคยลงนามหยุดยิง NCA ที่เปิดช่องให้เจรจากับกลุ่มปฏิวัติด้วย มีปะโอ มอญใหม่ ชิน และอื่นๆ จะเป็นตัวแปรสำคัญในอนาคตพม่า
