เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน 2567 สำนักข่าว SHAN สื่อในไทใหญ่ รายงานว่านับตั้งแต่เหตุสู้รบทางภาคใต้ของรัฐฉาน ประเทศพม่า สถานการณ์ผู้หญิงโดยเฉพาะ ผุ้หญิงที่ต้องหนีสงครามและไปอาศัยอยู่ตามค่ายผู้ลี้ภัยต่างๆ หรือเดินทางในเขตทางภาคใต้ของรัฐฉานอย่างเมืองสี่แส่ง เมืองป๋างลอง กำลังเผชิญกับสถานการณ์ถูกคุกคามและถูกละเมิดทางเพศเพิ่มมากขึ้นโดยทหารพม่า
หญิงรายหนึ่งจากเมืองป๋างลองเปิดเผยว่า ขณะนี้ด่านตรวจที่เมืองอ่องปานนั้นมีการใช้มาตรการตรวจเข้มกับผู้ที่สัญจรไปมา และเธอเองถูกตรวจค้นในระหว่างเดินทาง โดยทหารพม่าที่ประจำการอยู่ที่ด่านได้ตรวจเสื้อผ้าของเธอไม่เว้นชุดชั้นในทีละผืนต่อหน้าผู้คนเป็นจำนวนมาก ทำให้เธอได้รับความอับอายเป็นอย่างมาก โดยใช้เวลาตรวจเสื้อผ้าของเธอเป็นเวลา 1 ชั่วโมง
นอกจากนี้ทหารพม่าได้พยายามที่จะข่มขืนหญิงรายหนึ่งที่อาศัยอยู่ในค่ายผู้ลี้ภัยในเมืองสี่แส่ง โดยหญิงรายนี้อายุ 25 ปี เปิดเผยกับสำนักข่าว DVB ว่า ทหารพม่าได้ใช้ปืนจ่อไปที่ศีรษะของเธอเพื่อที่จะข่มขู่และเพื่อข่มขืนเธอ แต่โชคดีที่มีชาวบ้านมาช่วยเหลือได้ทัน โดยสถานการณ์ในพื้นที่สำหรับผู้หญิงนั้นไม่มีความปลอดภัย ขณะที่ผู้ลี้ภัยระบุว่า หากสถานการณ์เกิดขึ้นในป่า เชื่อว่าจะมีการละเมิดสิทธิมนุษยชนต่อพลเรือนเลวร้ายมากกว่านี้
ด้านองค์กรผู้หญิงทางใต้ของรัฐฉานเรียกร้องให้สงครามในพื้นที่ยุติโดยเร็ว เพื่อให้ผู้ลี้ภัยสามารถกลับบ้าน อีกทั้งบ้านเมืองควรมีกฎหมายเพื่อคุ้มครองพลเรือน
ขณะที้สำนักข่าว Irrawaddy รายงานว่า หน่วยงานราชการท้องถิ่นบางพื้นที่เริ่มคัดเลือกผู้หญิงที่มีรายชื่อต้องเป็นทหาร และบังคับให้เกณฑ์ทหารเพื่อเข้ากองทัพพม่าแล้ว หากต้องการหลักเลี่ยงจะต้องจ่ายเงินสินบนให้กับทางการท้องถิ่น ซึ่งการบังคับผู้หญิงเป็นทหารเริ่มเกิดขึ้นแล้วในเมืองเหม่าบิ่น เขตอิรวดี
หญิงวัย 29 ปี รายหนึ่งกล่าวว่า ในหมู่บ้านของเธอเริ่มมีการคัดเลือกผู้หญิงเป็นทหารตั้งแต่เมื่อวันที่ 25 พฤษภาคมที่ผ่านมา โดยใช้ระบบจับฉลาก นั่นเป็นสาเหตุที่ทำให้เธอต้องรีบย้ายมาอยู่ที่เมืองย่างกุ้ง ถึงแม้เธอจะมีอายุเกินเกณฑ์ ที่กองทัพพม่าระบุไว้ไม่เกิน 27 ปี แต่เธอก็มีสิทธิ์ที่จะถูกเกณฑ์ไปเป็นทหาร เนื่องด้วยเข้าเกณฑ์ในข้อกฎหมายที่ว่า มีความเชี่ยวชาญพิเศษในอาชีพที่ทางกองทัพพม่าระบุไว้ โดยเธอนั้นจบปริญญาจากคณะวิศกรรมศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีในเมืองเหม่าบิ่น
แหล่งข่าวท้องถิ่นยังรายงานว่า ในเมืองเอ้าก์โพ ในเขตพะโค มีการกุมขังหญิงสาวจำนวน 6 ราย เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคมที่ผ่านมา โดยทั้งหมดถูกส่งตัวไปยังโรงเรียนฝึกทหารในเมืองตองอู ทั้งนี้ เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม การฝึกทหารเกณฑ์ชุดที่ 2 เริ่มต้นขึ้นที่กองบัญชาการภูมิภาคของรัฐบาลทหาร รวมถึงในเขตย่างกุ้ง มัณฑะเลย์ มะโดย สะกาย และพะโค นอกจากนี้ยังมีการฝึกทหารในเขตพื้นที่ของรัฐฉาน และเขตปกครองตนเองปะโอ
ขณะที่มีรายงานออกมาเช่นกันว่า การเกณฑ์ทหารในชุดที่ 3 ที่กำลังจะเกิดขึ้นนี้ จะมีผู้หญิงรวมอยู่ด้วย ทั้งนี้ ตามกฎหมายเกณฑ์ทหารของกองทัพพม่านั้น ระบุอายุชายที่ต้องเกณฑ์ทหารอยู่ที่ 18 – 35 ปี และผู้หญิงอยู่ที่ 18 – 27 ปี และต้องรับใช้กองทัพพม่าเป็นเวลา 2 ปี และมีความเชียวชาญพิเศษเช่นในด้านวิศกรรม ผู้ชายจะต้องเป็นทหารจนถึงอายุ 45 ปี และผู้หญิง 35 ปี
ด้านมะ ตั่น สิ่น มิ้น สมาชิกของกลุ่มต่อต้านกองทัพพม่า ในชื่อ Katha District People’s Defense Force Battalion 2 ออกมาเตือนผู้หญิงในประเทศพม่า โดยเฉพาะผู้หญิงที่อยู่ในภูมิภาคที่รัฐบาลเผด็จการทหารพม่ายังคงควบคุม ให้อยู่ห่างจากหน่วยงานบริหารของรัฐบาลทหารเพื่อหลีกเลี่ยงการถูกบังคับให้เกณฑ์ทหาร
“ไม่ช้าก็เร็ว รัฐบาลทหารจะเกณฑ์ทหารทุกคน ทั้งผู้หญิงและผู้ชาย เพื่อทดแทนจำนวนที่พวกเขาต้องการในกองทัพ” เธอเตือน
