เมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม 2568 มีรายงานของกรมควบคุมมลพิษ(คพ.)ถึงผลการตรวจวัดคุณภาพน้ำในแม่น้ำกกและลำน้ำสาขา แม่น้ำสาย แม่น้ำรวกและแม่น้ำโขง ครั้งที่ 6 ซึ่งเก็บตัวอย่างน้ำระหว่างวันที่ 23-27 มิถุนายน 2568 ในสภาพอากาศมีฝนตกหนักก่อนเก็บตัวอย่างน้ำสลับกับแดดออก กระแสน้ำไหลแรง มีการขุดลอกในแม่น้ำกก (อ.เมืองเชียงราย) แม่น้ำสาย และแม่น้ำรวก มีกระแสน้ำไหลเร็วมีสีน้ำตาลแดง
ในส่วนของแม่น้ำกก พบค่าเกินมาตรฐานฯ ทุกจุดตรวจวัด ตั้งแต่ ชายแดนไทย-พม่า ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ จนถึงปลายน้ำกกที่บริเวณ ต.บ้านแซว อ.เชียงแสน จ.เชียงรายอยู่ โดยอยู่ในช่วง 0.012- 0.038 มก./ล. (ค่ามาตรฐาน 0.01 มก./ล.)
แม่น้ำสายพบค่าเกินมาตรฐานฯ ทุกจุดตรวจวัด โดยอยู่ในช่วง 0.017- 0.049 มก./ล. ขณะที่แม่น้ำรวก พบค่าเกินมาตรฐานฯ ทุกจุดตรวจวัด โดยอยู่ในช่วง 0.014- 0.017 มก./ล. ส่วนแม่น้ำโขง พบค่าเกินมาตรฐานฯ ทุกจุดตรวจวัด โดยอยู่ในช่วง 0.020-0.025 มก./ล.
(ดูรายละเอียดจากตาราง)
อ่านรายละเอียดผลการตรวจเพิ่มที่ https://transbordernews.in.th/home/wp-content/uploads/ผลตรวจครั้ง6.pdf
นายอาวีระ ภัคมาตร์ ผู้อำนวยการสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษ(สคพ.)ที่ 1 จ.เชียงใหม่ กล่าวตอนหนึ่งระหว่างร่วมสัมมนาวิชาการ“มลพิษข้ามพรมแดนห่วงโซ่อุปทานแร่และความมั่นคงแห่งรัฐ” ที่คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (มช.) ว่าตนเคยทำงานที่ลำปาง และเป็นผู้อำนวยการสิ่งแวดล้อมที่ชลบุรี เจอเหตุสารเคมีรั่วหลายครั้ง มาที่เชียงใหม่ก็มาเจอเรื่องนี้ ผลการตรวจน้ำมีความผิดปกติ เราเห็นความผิดปกติเชิงประจักษ์อยู่แล้วคือน้ำขุ่น ข้อมูลวิทยาศาสตร์ก็มาตอบ
นายอาวีระกล่าวว่า การเก็บตัวอย่างมีอยู่รอบที่พบค่าลดลงที่ฝายเชียงราย คือเป็นหน้าแล้ง มีนาคม-เมษายนโดยชลประทานปิดเขื่อนเพื่อสูบน้ำซึ่งท้ายน้ำไม่เจอสารหนู แต่ฤดูฝนชลประทานเปิดฝายตะกอนและสารหนูก็กระจาย คือขณะนี้สารหนูปนเปื้อนไป 151 กม.แล้ว เราดูแม่น้ำสาย แม่น้ำรวก แม่น้ำโขง ด้วย ซึ่งน้ำสายอาการหนักกว่า แต่เป็นแม่น้ำกั้นพรมแดนระหว่างประเทศจึงใช้น้อยมาก แม้วิกฤตสิ่งแวดล้อมแต่ผลกระทบไม่มากเหมือนแม่น้ำกก
ผู้อำนวยการ สคพ.1 กล่าวว่า ผลคุณภาพน้ำ 6 ครั้งโดยครั้งที่ 6 ค่าความขุ่นมาก เมื่อมีฝนมาตะกอนจะฟุ้งขึ้น ดูแล้วจะน่าตกใจ แต่สคพ.1 อธิบายว่าเกิดอะไรขึ้น สารหนู เราตรวจครบตามพารามิเตอร์ทุกตัวสำหรับคุณภาพน้ำผิวดิน เราเจอตะกั่ว สารหนู แต่ขอหยิบมาอภิปรายแค่สารหนู สำหรับน้ำกกมีสารหนูไม่มากเท่าน้ำแม่สาย โดยน้ำแม่สายและน้ำรวกสูงมาก ทำให้แม่น้ำโขงสูงตามไปด้วย
“ไม่กี่วันก่อนมีชาวบ้านในจังหวัดลุ่มน้ำโขงตอนล่างก็โทรมาถาม นี่คือปัญหาสิ่งแวดล้อมระดับภูมิภาค ไม่ใช่แค่ในประเทศ จะไปถึงทะเลจีนใต้ สเกลมันใหญ่มาก ค่าตะกอนมีผลกระทบต่อสัตว์หน้าดิน หากสูงเกินกว่า 10 สัตว์จะอึดอัด เกิน 33 สัตว์จะเกิดความเสี่ยง สารจะเข้าไปอยู่ในกระเพาะ เนื้อเยื่อต่างๆ ค่าตะกอนดินแม่น้ำสาย แม่น้ำรวก สูง พยากรณ์ว่าจะสูงขึ้นมาเพราะพัดลงไปสะสม ตราบใดที่ยังไม่สามารถหยุดคนที่ปล่อย (มลพิษ)ได้”นายอาวีระ กล่าว
นายอาวีระกล่าวว่า สรุปว่าในเชิงวิทยาศาสตร์อธิบายได้ว่าตรวจพบและปนเปื้อน ตนทำงานนี้มา 4 เดือน การสื่อสารค่อนข้างสับสน บางกลุ่มมองว่าปัญหานิดเดียวสื่อสารจะเกิดผลกระทบต่อการท่องเที่ยว แต่อีกมุมว่าเกินแล้วมีผลต่อความเป็นอยู่ อีก 5-20 ปีจะเกิดผลกระทบ เส้นทางหรือ pathway ของสารหนูเป็นสิ่งจำเป็น เช่น กินกี่ปีจะเกิดผลอย่างไรต่อร่างกาย แต่สำหรับผู้ที่สุขภาพไม่แข็งแรงก็จะไม่เหมือนคนอื่น
