เมื่อวันที่ 22 สิงหาคม 2568 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า “GISTDA”สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) หรือ สทอภ. ได้ติดตามผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมบริเวณแม่น้ำกก แม่น้ำสาย จากกรณีมลพิษข้ามแดนด้วยเทคโนโลยีดาวเทียมตามคำสั่งของคณะอนุกรรมการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำผิวดินที่มีนายประเสริฐ จันทรรวงทอง รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ในฐานะประธาน
ทั้งนี้ GISTDA ได้ใช้ข้อมูลดาวเทียมรายละเอียดสูงบันทึกข้อมูลย้อนหลัง พร้อมนำข้อมูลจากดาวเทียม THEOS-2 รายละเอียด 50 เซ็นติเมตร ตรวจสอบช่วงเวลาของการเปิดหน้าดินหรือดำเนินกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวของกับการทำเหมืองแร่ ตั้งแต่ชายแดนประเทศไทยจนถึงบริเวณต้นน้ำของแม่น้ำกกในพื้นที่จังหวัดเชียงตุง และบริเวณต้นน้ำแม่น้ำสายในจังหวัดท่าขี้เหล็ก ประเทศสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมาร์ ผลการวิเคราะห์พบว่ามีพื้นที่กิจกรรมการเปิดหน้าดินหรือคาดกว่าเป็นเหมืองแร่ รวมทั้งสิ้น 60 จุด เนื้อที่ประมาณ 4,435 ไร่ โดยมีพื้นที่คาดว่าเริ่มดำเนินการในปี พ.ศ.2568 จำนวน 21 จุด หรือคิดเป็นพื้นที่ 1,771 ไร่
ผลการวิเคราะห์ของ สทอภ.ระบุว่า หากพิจารณาเฉพาะพื้นที่บริเวณแม่น้ำกกจะพบพื้นที่ที่เกิดขึ้นระหว่างปี พ.ศ.2568 จำนวน 6 จุด คิดเป็นพื้นที่ 232 ไร่ และในบริเวณแม่น้ำสาย จำนวน 15 จุด คิดเป็นเนื้อที่ 1,539 ไร่ ทั้งนี้ สทอภ. ได้นำส่งข้อมูลภาพรายละเอียดสูงทั้งหมดให้กับ กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่วิเคราะห์เพิ่มเติมเพื่อที่จะระบุพื้นที่ทั้ง 60 จุดเป็นเหมืองแร่จริงทั้งหมดหรือไม่ โดยองค์ประกอบของการพิจารณาของพื้นที่ทำเหมืองแร่ อาทิ ลักษณะบริเวณการเปิดหน้าเหมือง การปรากฎของกองแร่ และกิจกรรมอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง โดยพบว่าเป็นพื้นที่ที่มีกิจกรรมที่ทำเหมืองแร่จริงบริเวณต้นแม่น้ำกกจำนวน 5 จุด คิดเป็นพื้นที่ดประมาณ 120 ไร่ และแม่น้ำสาย 27 จุด คิดเป็นพื้นที่ 3,715 ไร่ สำหรับในบริเวณจุดอื่นๆ นั้น ยังไม่สามารถระบุได้ชัดเจนว่าเป็นพื้นที่การทำเหมืองหรือไม่ เช่น ในบริเวณที่เปิดหน้าดินมีการก่อสร้างอาคาร หรือยังอยู่ในระหว่างดำเนินการปรับพื้นที่ นอกจากนั้นข้อมูลภาพที่ได้ยังไม่ชัดเจนและบางส่วนของข้อมูลภาพมีเมฆปกคลุม เป็นต้น
นอกจากนี้การตรวจสอบย้อนหลังพบว่าเหมืองแร่ต้นแม่น้ำสาย ส่วนใหญ่เริ่มต้นเมื่อราว 3 ปีที่แล้ว บางจุดทำเหมืองอยู่กลางแม่น้ำสาย ส่วนเหมืองต้นแม่น้ำกกเริ่มเมื่อ 1-2 ปีที่ผ่านมาและยังมีน้อยกว่าต้นแม่น้ำสาย
