เมื่อวันที่ 16 กันยายน 2568 ที่อาคารรัฐสภา คณะกรรมาธิการ(กมธ.)การพัฒนาการเมือง การมีส่วนร่วมของประชาชน สิทธิมนุษยชน สิทธิ เสรีภาพ และการคุ้มครองผู้บริโภค วุฒิสภา ได้มีการประชุมเพื่อพิจารณาสถานการณ์การปนเปื้อนสารโลหะหนักในแม่น้ำกก จังหวัดเชียงราย โดยมีนายนรเศรษฐ์ ปรัชญากร สมาชิกวุฒิสภาเป็นประธาน ซึ่งมีหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าชี้แจงได้แก่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (กรมการข้าว กรมพัฒนาที่ดิน สำนักงานมาตรฐานสินค้าและอาหารแห่งชาติ และชลประทาน) รองแม่ทัพภาคที่ 3 และสำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ(สนทช.) และได้มีการถ่ายทอดสดผ่านเฟสบุคและยูทูป
ในช่วงหนึ่งของการประชุม พล.ต.ณรงค์ฤทธิ์ ปาณิกบุตร รองแม่ทัพภาค 3 กล่าวว่า นับตั้งแต่เกิดปัญหานี้ได้สนับสนุนการเก็บน้ำและตรวจวัดคุณภาพน้ำ เมื่อเจอปัญหาได้นำเข้าสู่การหารือท้องถิ่น TBC ในเดือนพฤษภาคม 2 ครั้ง ซึ่งระดับพื้นที่ไม่สามารถแก้ได้ จึงยกมาหารือในระดับภูมิภาค(RBC) เมื่อต้นเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา ซึ่งเขาได้รับทราบปัญหานี้และดำเนินการตรวจสอบเช่นกันแต่มาตรฐานการวัด (สารโลหะหนักในน้ำ) มีเกณฑ์แตกต่างจากเรา
ประธานกมธ.ถามว่ามาตรฐานค่าโลหะหนักต่างกัน หากหน่วยงานของเราขอเข้าไปตรวจสอบน้ำ จะดำเนินการได้หรือไม่ รองแม่ทัพภาค 3 กล่าวว่า กองทัพภาคที่ 3 เป็นหน่วยประสานงาน เพื่ออำนวยความสะดวกในการเข้าไป
“แต่เขาก็ไม่ได้มีขีดความสามารถในการบังคับใช้กฎหมายตรงนั้นเท่าไหร่นัก” รองแม่ทัพกล่าว
ที่ปรึกษากมธ.ถามว่าสามารถประสานงานกับกองกำลังว้า (United Wa State Army-UWSA) ได้หรือไม่ รองแม่ทัพภาคที่ 3 กล่าวว่า กลไกที่ทำเป็นความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ คือผ่านรัฐบาลพม่า ให้ประสานงานกลุ่มต่างๆ มีการใช้บันทึกการประชุม agreed minute เป็นฐานในการอ้างอิงในการประชุมระดับสูงขึ้นไป
ประธานกมธ.ถามว่ามีภาพถ่ายดาวเทียมและผลตรวจคุณภาพน้ำแล้วโดยทางการไทย ทางฝ่ายเมียนมามีท่าทีอย่างไร รองแม่ทัพภาคที่ 3 กล่าวว่า เขามีความกังวลใจ เขามีกรอบกฎหมายและการสั่งการ ที่เราทำไปแล้วในระดับท้องถิ่นหรือภูมิภาคเราสามารถเชื่อมไปสูงได้แต่บังคับให้เขาตอบรับนั้น เขาต้องยินยอมเองที่จะดำเนินการ
กมธ.สอบถามว่าการอำนวยความสะดวกให้ผู้ที่จะเข้าไปดำเนินการ จนถึงปัจจุบันมีคนเข้าไปมากน้อยเพียงใด ผู้ที่รับผิดชอบไม่ได้ทำผู้ทำไม่รับผิดชอบแก้อย่างไร พล.ต.ณรงฤทธิ์กล่าวว่าการเข้าไปดำเนินการปัจจุบันยังไม่มี อาจมีของ NGOs สำหรับการแก้ไขในภาพรวม จากที่เรานั่งกันอยู่เห็นว่าทุกหน่วยงานพยายามทำในขอบเขตของตนเอง ดำเนินการแล้ว แต่การยกระดับไปยังระดับประเทศหรือภูมิภาคต้องได้รับความร่วมมือจากประเทศต่างๆ
กมธ.สอบถามเรื่องค่ามาตรฐานสารหนูไม่เท่ากันของไทยและพม่า รองแม่ทัพภาคที่ 3 กล่าวว่า การติดตามหารือคือใช้ช่องทาง TBC ที่ผ่านมามีการสู้รบชายแดนรัฐฉานเหนือและฝน ตนได้ไปเชียงตุงเจอสภาพฝนตลอดเวลา เห็นน้ำไหลบ่ามามากๆ น้ำท่วมหลายพื้นที่ เรื่องที่เราติดตามเมื่อเขามีปริมาณฝนมามากการดำเนินการของเขาก็เหมือนว่าซาลง เงียบลง ไม่สามารถตอบได้ว่าเขาจะตอบเราอย่างไรเพราะเป็นกลไกภายในของเขา ส่วนเรื่องการชี้ชัดว่าเป็นเหมืองของใครนั้น เป็นกลกไกในประเทศเพื่อนบ้าน เรามีกรอบของความสัมพันธ์ เรายังไม่มีความร่วมมือชัดเจน หากระบุจะทำให้ข้อมูลไม่เป็นกลางเท่าไหร่ อาจต้องแสวงหาความร่วมมืออื่น
