สายโด่งจวนจะ 9 โมงเช้าแล้ว แต่เรือเล็กเรือน้อยยังเสาะหาปลากันเกลื่อนหน้าทะเล แม้บางลำที่เป็นเรือวางหมึกสายและเรือหาปูเข้าฝั่งกันมาหมดแล้ว
ลุงเปี๊ยกยืนมองดูเรือของลูกๆ หลานๆ ที่ตั้งหน้าตั้งตาค้นหาปลาอยู่ในท้องน้ำกว้างโดยมีซาวเดอร์ (เครื่องโซนาร์ขนาดเล็ก)นำพา แม้ตัวแกเองจะวางมือจากทะเลมาแล้วพักใหญ่เพราะอายุมากขึ้นและลูกหลานขอร้องให้หยุด แต่ใจแกเองยังคงจดจ่ออยู่กับทะเล เพราะทั้งชีวิตตั้งแต่ออกจากโรงเรียนตอน ป.4 จนวัยล่วงเลย 60 ปี ลุงเปียกก็หากินอยู่ในทะเล
“มันแพงเพราะขึ้นจากเรือก็กิโลละ 70 บาทแล้ว แถมยังหากินแทบไม่ได้” ผมถามถึงปลาทูที่ราคาค่อนข้างแพงในช่วงปีนี้ จากเมื่อปีก่อนราคาแค่ 60 บาท แต่ปีนี้ราคาดีดตัวไปตั้งแต่กิโลละ 80-100 บาท
ปลาทูอ่าวไทยอร่อยเพราะมีสารอาหารอุดมสมบูรณ์เนื่องจากมีแม่น้ำหลายสายไหลลงสู่ทะเล สมัยก่อนเชื่อกันว่า ปลาทูหากินแบบอพยพย้ายถิ่นมาจากภาคใต้และมาโตเต็มที่เมื่อมาถึงอ่าวไทยตอนบน แต่ปัจจุบันลุงเปียกบอกว่า ปลาทูเพาะพันธุ์และเติบโตอยู่ในย่านนี้แล้ว เนื่องจากมีการเอาปะการังเทียมไปทิ้งในทะเลจำนวนมาก ทำให้เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของปลา โดยมีการพบลูกปลาทูมากขึ้นในย่านนี้
ลุงเปี๊ยกเกิดที่บ้านบางควาย ริมทะเล อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี โดยปลาทูบางควายถือว่ามีชื่อเสียงในย่านนี้ ทั้งปลาทูสดและปลาทูนึ่ง
“โอ้ย! สมัยก่อน ปลาทูมากมาย คนที่นี่เขาก็เอามานึ่งขาย แต่เดี๋ยวนี้แทบหาปลามานึ่งไม่ได้ บางทีต้องไปซื้อที่อื่นมานึ่ง” สถานการณ์แย่งกันอยู่ แย่งกันกินของมนุษย์ ทำให้ทรัพยากรในทะเลที่มีอยู่อย่างจำกัดร่อยหรอไปมาก “ตอนนี้ต้องไปหาปลาทูลึกขึ้น เมื่อก่อนวิ่งเรือไปแค่ครึ่งชั่วโมงก็ได้แล้ว แต่เดี๋ยวนี้ต้องวิ่งไปเป็นชั่วโมง”
“ปีนี้หากินยากมาก ปลามันหายไปจากหน้าทะเลหมด ปูก็ด้วย ลุงก็ไม่รู้ว่าเพราะอะไร อาจเพราะมันร้อนจัดมั้งปีนี้” แกตั้งสมมุติฐานตามประสบการณ์
ปัจจุบัน ตลอดชายทะเลชะอำจรดหัวหิน ยังเหลือชุมชนที่ประกอบอาชีพประมงอีกไม่กี่แห่ง เพราะที่ดินหน้าหาดมีราคาแพงลิบลิ่วเพระการท่องเที่ยว ดังนั้นชาวบ้านจำนวนมากจึงพากันขายที่ดินติดชายหาด และเลิกอาชีพเก่าแก่ไป
ชาวประมงย่านบางควายได้รวมตัวกันเป็นกลุ่มเรือประมงขนาดเล็ก โดยมีลุงเปี๊ยกเป็นประธานกลุ่ม และมีสมาชิกจำนวน 109 ลำ ซึ่งได้รับงบประมาณอุดหนุนจากเทศบาลชะอำในการตั้งเป็นกองทุนสำหรับกู้ยืมซื้ออุปกรณ์ประกอบอาชีพ
“เด็กรุ่นใหม่ส่วนมากไม่ค่อยมีใครอยากออกเรือหรอก เพราะมันร้อนและเหนื่อย ทำงานไม่เป็นเวลา แต่สำหรับลุงแล้ว ไม่อยากเลิกหรอก ทะเลไม่มีอะไรแน่นอน ฟลุคๆไปเจอปลาเข้าสักฝูงก็ได้เงินก้อนแล้ว” ผู้อาวุโสดูตื่นเต้นทุกครั้งที่เล่าถึงทะเล
“คนทำงานออฟฟิศทั้งเดือนรับเงินเดือนหมื่นกว่า แต่หาปลาอยู่ที่นี่ สามสี่วันก็ได้จับแล้วเงินหมื่น หากขยันก็ไม่ใช่ว่าจะยากจน เด็กบางคนก็เลยออกทะเล”
วันนี้ทั้งปลาทูและลูกน้ำเค็มต่างมีชะตากรรมคล้ายๆ กัน ลดหายไปจากทะเล แต่ยังดีที่ยังมีปลาและคนรุ่นใหม่บางส่วนที่มีท้องถิ่นเป็นแหล่งอนุบาลให้สืบต่อ
————
เรื่องโดย ภาสกร จำลองราช
————
