กว่า 2 สัปดาห์แล้วที่ไร้เสียงเรือในแม่น้ำสาละวินนับตั้งแต่คณะรักษาความสงบแห่งชาติหรือคสช.เข้าควบคุมประเทศอย่างเบ็ดเสร็จเมื่อวันที่ 22 พฤษภาคม โดยในส่วนของพื้นที่ตะเข็บชายแดนนั้น กองกำลังทหารในพื้นที่ประกาศปิดพรมแดนและห้ามการสัญจร
ขณะนี้บรรยากาศที่บ้านแม่สามแลบ อำเภอสบเมย จังหวัดแม่ฮ่องสอน ยังคงเงียบเหงา เพราะที่นี่มีแม่น้ำสาละวินเป็นเส้นเลือดใหญ่ ทั้งในด้านการทำมาหากินและการเดินทาง ดังนั้นเมื่อมีคำสั่งห้ามมิให้เรือแล่นสัญจรไป-มา จึงทำให้ทุกอย่างพลอยหยุดชะงักไปหมด
ยามนี้ชาวบ้านไม่สามารถแล่นเรือนำปลาที่จับได้มาขายที่ท่าเรือแม่สามแลบได้ ขณะที่ใบตองตึงสำหรับทำหลังคาที่ชาวบ้านเก็บและมัดเตรียมส่งขาย ยังกองพะเนินอยู่ตลาด 2 ฟากฝั่ง เช่นเดียวกับร้านค้าริมลำน้ำที่ต้องปิดตัวลงเพราะไม่มีเรือแล่นสัญจรคอยอุดหนุน ผลสุดท้ายจึงทำให้แรงงานที่รับจ้างขนของขึ้นจากเรือก็ต้องตกงานไปด้วย และไม่รู้ว่าในวันพรุ่งนี้จะหาอยู่หากินกันอย่างไร
เศรษฐกิจของชุมชนชายขอบแห่งนี้เหมือนถูกไฟฟ้าช็อตให้หยุดนิ่งและชาไปทั้งระบบ แม้จะเจ็บปวดอย่างไรก็ยังแสดงออกไม่ได้
แต่ที่น่าเจ็บตับมากที่สุดก็คือในยามค่ำคืน ขบวนการลักลอบตัดไม้ในป่าสาละวิน ยังคงขนท่อนไม้สักล่องไปยังฝั่งพม่าได้อยู่ แม้จะไม่กล้าทำกันไม่เอิกเกริกเหมือนหลายเดือนก่อน แต่ก็ยังอุบๆแอบๆทำกันได้เหมือนท้าทายอำนาจคสช.
ค่อนข้างชัดเจนแล้วว่า ขบวนการลักลอบตัดไม้สาละวินพัวพันถึงกลุ่มคน “มีสี”ที่ทรงอิทธิพลมาก เพราะขนาดผู้ว่าราชการจังหวัดแม่ฮ่องสอน และบิ๊กๆหลายหน่วยงานพยายามเข้าไปแก้ไข แต่ก็ไม่สามารถทลายแก็งค์กลุ่มผลประโยชน์นี้ได้ ทั้งๆที่เป็นที่รับรู้ของ “คนวงใน” ว่านักเขมือบป่าก๊วนนี้เป็นใคร
จริงๆแล้วหากแม่ทัพภาคที่ 3 พล.ท.ปรีชา จันทร์โอชา จะรายงานข้อเท็จจริงในเชิงลึกให้กับจันทร์โอชาผู้พี่ในฐานะหัวหน้าคสช.รับทราบ และช่วยกันหาทางจัดการกับขบวนการลักลอบตัดไม้กลุ่มนี้ ก็สามารถทำได้ไม่ยาก เว้นแต่ติดลูกเกรงใจ “ใครบางคน”
ชาวบ้านในลุ่มน้ำสาละวินตกอยู่ในสภาพหวาดผวามาแล้วหลายเดือน นับตั้งแต่หน่วยงานราชการตั้งท่าปราบปรามขบวนการลักลอบตัดไม้ แต่กลับทำงานแบบ “ไม่สะเด็ดน้ำ”เสียที บางคนถูกจมเรือ บางคนถูกข่มขู่ เพราะทำตัวเป็นพลเมืองดีในการร่วมมือกับหน่วยงานราชการ
พวกเขาต้องประสบความยากลำบากเพิ่มขึ้นจากคำสั่ง “ห้ามแล่นเรือ”อีก ในขณะที่หลายพื้นที่ตามแนวชาวแดน เช่น แม่สอด ได้ผ่อนปรนให้ทุกคนในชายแดนใช้ชีวิตได้ปกติแล้วก็ตาม แต่ที่บ้านแม่สามแลบและริมน้ำสาละวินกลับยังไร้สัญญาณในทางที่ดี
สารพัดคำถามที่เกิดขึ้นในลุ่มน้ำสาละวิน โดยเฉพาะคำถามที่เป็นความเดือดร้อน ซึ่งคสช.น่าจะปลดล็อคนี้ได้ไม่ยาก
บางทีเสียงล่องซุงในยามค่ำคืนและความเงียบจากเสียงเรือในลำน้ำสาละวินยามนี้ อาจมีปฎิสัมพันธ์กันอยู่ก็ได้