บันทึกแม่น้ำกก ในวันที่สายน้ำ ถูกย่ำยีจน “เสื่อมโทรม”

เป็นเวลาเกือบ 1 เดือนแล้วที่ชาวบ้านท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ ออกมาเดินขบวนรณรงค์ปกป้องแม่น้ำกก หลังจากพบว่าแม่น้ำมีสีขุ่นข้นมาตลอดกว่า 6 เดือน ทั้งๆที่ในฤดูแล้งควรใสเหมือนทุกปี ที่สำคัญชาวบ้านมีข้อมูลว่า บริเวณริมน้ำกกแถวเมืองยอนซึ่งเป็นพื้นที่หนึ่งในเขตเมืองสาด มีการเปิดหน้าดินเพื่อทำเหมืองทองในวงกว้าง

ชาวบ้านท่าตอนจึงใช้โอกาสเนื่องในวันหยุดเขื่อนโลก 14 มีนาคม 2568 เป็นจุดเริ่มต้นในการตะโกนบอกสาธารณชน

อ่านข่าวปฐมบทข่าวแม่น้ำกกสะอื้น https://transbordernews.in.th/home/?p=41732

จริงๆแล้วกรณีที่แม่น้ำกกมีสีขุ่นข้นมาตั้งแต่เกิดอุทกภัยใหญ่เมื่อเดือนกันยายน 2567 เป็นคำถามที่อยู่ในใจชาวบ้านท่าตอนและชาวบ้านริมน้ำกกมานานหลายเดือน ประกอบกับก่อนหน้านั้น ชาวบ้านเปียงคำ(ชาวไทใหญ่) ฝั่งรัฐฉาน ประเทศพม่า ซึ่งเป็นบ้านพี่เมืองน้องหรือหมู่บ้านคู่แฝดกับหมู่บ้านร่มไทย(หมู่บ้านแรกที่แม่น้ำกกไหลเข้าประเทศไทย) เล่าให้ฟังถึงการทำเหมืองทองริมแม่น้ำกกของชาวจีนในฝั่งรัฐฉานโดยมีทหารว้าให้การคุ้มครอง ทำให้ชาวบ้านท่าตอนรู้สึกถึงความไม่ปลอดภัยของสายน้ำกก

เมื่อข่าวเริ่มเจาะลึกเข้าไปในพื้นที่ทั้งจากคำสัมภาษณ์ของชาวบ้าน ผู้นำท้องถิ่นและผู้บริหารองค์กรปกครองท้องถิ่น รวมถึงผู้บัญชาการทหารสูงสุด ทำให้ข้อเท็จจริงชัดเจนขึ้นทั้งต้นแม่น้ำกกและแม่น้ำสายว่ามีการทำเหมืองทอง จึงเริ่มมีการสั่งการให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องตรวจสอบคุณภาพน้ำกก

อ่านข่าวความเห็นของบุคคลต่างๆ

https://transbordernews.in.th/home/?p=41732
https://transbordernews.in.th/home/?p=41738
https://transbordernews.in.th/home/?p=41746
https://transbordernews.in.th/home/?p=41762

วันที่ 19 มีนาคม 2568 สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 (เชียงใหม่) ได้ลงพื้นที่แม่น้ำกก ต.ท่าตอน เพื่อเก็บตัวอย่างน้ำ 3 จุดเพื่อตรวจสอบคุณภาพน้ำ

ขณะที่เสียงวิพากษ์วิจารณ์ถึงการทำเหมืองทองต้นน้ำและความขุ่นข้นของแม่น้ำกกจากคนในวงการต่างๆดังเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ยิ่งมีการสืบค้นนำภาพถ่ายทางอากาศจากกูเกิลเอิธ์ท ทำให้เห็นว่ามีการเปิดหน้าดินบริเวณกว้างจนน่าใจหาย

อ่านข่าวการลงพื้นที่เก็บตัวอย่างน้ำ และภาพจากกูเกิลเอิธ์ทที่เห็นการเปิดหน้าดินในบริเวณกว้าง

https://transbordernews.in.th/home/?p=41773
https://transbordernews.in.th/home/?p=41776
https://transbordernews.in.th/home/?p=41785
https://transbordernews.in.th/home/?p=41796
https://transbordernews.in.th/home/?p=41826

ขณะที่เริ่มมีการตั้งคำถามถึงแผนรับมืออุทกภัยในลุ่มแม่น้ำกก ซึ่งเมื่อเดือนกันยายน 2567 ชาวบ้านท่อตอนและชาวเชียงรายโดยเฉพาะอำเภอเมือง โดนภัยพิบัตินี้ไปเต็มๆ แต่ผ่านไปแล้วกว่า 6 เดือน จนเหลือเวลาอีก 1-2 เดือนก็จะย่างเข้าสู่ฤดูฝนอีกรอบ แต่กลับไม่มีแผนรับมือภัยพิบัติจากรัฐบาลออกมาให้เห็น โดยเฉพาะระบบแจ้งเตือนต่างๆ ทำให้ชาวบ้านและชุมชนริมแม่น้ำกกต้องนับถอยหลังด้วยใจเต้นระทึก

อ่านข่าวคำถามของชาวบ้านต่อแผนรับเมือภัยพิบัติของภาครัฐ

https://transbordernews.in.th/home/?p=41841
https://transbordernews.in.th/home/?p=41855

วันที่ 4 เมษายน 2567 สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษ(สคพ.)ที่ 1 เชียงใหม่ รายงานผลการตรวจสอบคุณภาพน้ำในแม่น้ำกกบริเวณ ต.ท่าตอน พบว่ามีความขุ่นข้นเพิ่มขึ้น 8-9 เท่า ที่สำคัญตรวจพบสารหนูเกินเกณฑ์มาตรฐานถึง 2 เท่า นอกจากนี้ยังมีสารตะกั่วเกินเกณฑ์ 1 จุด โดยน้ำกกอยู่ในเกณฑ์ “เสื่อมโทรม”

ขณะเดียวกันทางการได้ประกาศห้ามใช้น้ำกกอุปโภคบริโภค รวมทั้งการลงเล่นน้ำ สร้างความตื่นตระหนกให้กับประชาชนในลุ่มแม่น้ำกกพอสมควร โดยชาวบ้านที่เคยมีวิถีชีวิตอยู่กับแม่น้ำสายนี้ต่างได้รับผลกระทบและเดือดร้อนกันถ้วนหน้า

อ่านข่าวผลตรวจสอบคุณภาพน้ำ

https://transbordernews.in.th/home/?p=41973
https://transbordernews.in.th/home/?p=41985
https://transbordernews.in.th/home/?p=41999

การผลิตน้ำประปาที่ใช้น้ำดิบจากแม่น้ำกกถูกตั้งข้อสงสัยทันทีเพราะเกี่ยวข้องกับสุขภาพของประชาชนโดยตรงโดยเฉพาะที่อำเภอเมืองเชียงราย ซึ่งเมื่อวันที่ 6 เมษายนที่ผ่านมา ผลการตรวจคุณภาพน้ำพบสารหนูเกินค่ามาตรฐานเช่นเดียวกัน

อ่านข่าวผลตรวจคุณภาพน้ำจังหวัดเชียงราย

https://transbordernews.in.th/home/?p=42028
https://transbordernews.in.th/home/?p=42034

จนถึงวันนี้ยังไม่มีคำตอบชัดเจนจากรัฐบาลไทยว่าจะดำเนินการอย่างไรกับเหมืองทองต้นแม่น้ำกก รวมถึงแผนการรับมือภัยพิบัติ ซึ่งกำลังนับถอยหลังเข้าสู่ฤดูฝน ขณะที่ความเสียหายต่างๆได้กระจายสู่วงกว้าง และชาวเชียงรายได้เริ่มออกมาเคลื่อนไหวรณรงค์ให้ประชาชนลงชื่อกดดันให้รัฐบาลเจรจากับประเทศพม่าเพื่อยุติการทำเหมืองทองต้นแม่น้ำกก

https://transbordernews.in.th/home/?p=42047
https://transbordernews.in.th/home/?p=42056

การทำเหมืองทองต้นแม่น้ำกกในเมืองสาด ฝั่งรัฐฉาน ประเทศพม่า ซึ่งส่งผลให้แม่น้ำกกขุ่นข้นและมีสารโลหะหนักปนเปื้อน จนไม่สามารถใช้อุปโภคบริโภคได้ ส่งผลกระทบอย่างกว้างขวางและลึกซึ้งในหลายมิติ จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องสะท้อนข้อเท็จจริงถ่ายทอดสู่สาธารณชนอย่างต่อเนื่อง เพื่อขับเคลื่อนประเด็นปัญหาให้ได้รับการแก้ไข

———-